Arızi kazançlar, süreklilik arz etmeyen ve olağan dışı şekilde elde edilen gelirlerdir. Ancak bazı kazanç türleri arızi olarak değerlendirilemez çünkü bu kazançlar düzenli, sistemli ya da ticari bir faaliyet sonucunda doğmaktadır. Bu makalede, hangi kazançların arızi kazanç kapsamında değerlendirilmediğini, nedenlerini ve vergi mevzuatındaki karşılıklarını açıklayıcı bir şekilde ele alacağız.
Arızi Kazanç Kapsamına Girmeyen Gelirler Nelerdir?
Arızi kazanç olarak kabul edilmeyen gelirler, süreklilik, planlılık ve ekonomik faaliyetin temel unsurlarını taşıyan gelir türleridir. Bu gelirler, Gelir Vergisi Kanunu kapsamında farklı kazanç unsurları içerisinde değerlendirilir ve genellikle beyana tabi tutulur.
Ticari Faaliyetlerden Doğan Kazançlar
Süreklilik taşıyan satış, üretim veya hizmet faaliyetleri arızi olarak değerlendirilemez çünkü bu faaliyetler doğrudan ticari kazanç kapsamına girer.
Vergi Oranı Kaçtır?
Ticari kazançlarda vergi oranı gelir dilimine göre %15 ile %40 arasında değişmektedir.
Katılım Endeksine Dahil mi?
Ticari faaliyet gösteren bazı şirketler katılım endeksine dahil olabilir ancak bu durum kazancın arızi olup olmadığını etkilemez.
Şirket Ne İş Yapar?
Şirketin düzenli olarak ürün veya hizmet üretip satması arızi değil, ticari kazanç yaratır.
Serbest Meslek Faaliyetlerinden Elde Edilen Gelirler
Kendi nam ve hesabına yapılan ve kişisel bilgi veya beceriye dayalı işler sonucu elde edilen kazançlar arızi değildir.
Vergi Beyanı Gerekli mi?
Evet, serbest meslek kazançları için yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmelidir.
Belgelendirme Zorunlu mu?
Bu tür kazançlarda serbest meslek makbuzu düzenlenmesi zorunludur.
Ücret Gelirleri
İşverenle sözleşmeli şekilde çalışılarak elde edilen tüm maaş ve benzeri gelirler düzenli olduğu için arızi kazanç sayılmaz.
Stopaj Uygulanır mı?
Ücretler üzerinden işveren tarafından stopaj yapılmak zorundadır.
Sigorta Primi Kesilir mi?
Evet, ücret gelirlerinden sigorta primi kesintisi yapılır.
Gayrimenkul Sermaye İratları
Kira gelirleri gibi düzenli gayrimenkul gelirleri arızi değil, sermaye iradı kapsamında değerlendirilir.
Beyan Sınırı Var mı?
2025 yılı için kira gelirlerinde beyan sınırı 33.000 TL olarak belirlenmiştir.
Gider İndirimi Yapılabilir mi?
Gerçek gider yöntemi ya da %15 götürü gider uygulanabilir.
Menkul Kıymet Sermaye İratları
Tahvil faizleri, temettüler ve repo gelirleri gibi kazançlar arızi değil; menkul kıymet sermaye iradı olarak vergilendirilir.
Menkul Kıymetler Stopaja Tabi mi?
Evet, çoğu menkul kıymet kazancı üzerinden stopaj kesintisi yapılır.
Temettü Geliri Beyan Edilir mi?
Belli bir sınırı aşan temettü gelirlerinin beyan edilmesi gerekir.
Değer Artış Kazançları
Arsa, hisse senedi gibi varlıkların elden çıkarılması sonucu elde edilen bazı kazançlar arızi sayılmaz.
Hisse Senedinde Süre Sınırı Var mı?
Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetleri elde tutma süresine göre vergiden muaf tutulabilir.
Gayrimenkulde Kaç Yıl Şartı Var?
5 yıl içinde satılan gayrimenkullerden elde edilen kazançlar vergilendirilir, ancak bu süre aşıldığında vergi alınmaz.
Devamlılık Gösteren Diğer Faaliyet Gelirleri
Sosyal medya içerik üretimi, uygulama geliştirme veya internetten satış gibi faaliyetler düzenli gelir getirdiği sürece arızi sayılmaz.
YouTube Geliri Arızi mi?
Düzenli video yükleyerek gelir elde eden biri için bu kazanç arızi değil ticari faaliyet kapsamındadır.
E-Ticaret Vergiye Tabi mi?
Düzenli satış yapan kişilerin vergi mükellefi olması gerekir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “Hangi Kazançlar Arızi Kazanç Değildir?” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Freelancer olarak elde edilen gelir arızi kazanç mı sayılır?
Hayır, sürekli ve bağımsız biçimde yapılan freelance işler serbest meslek kazancı sayılır.
Evde yapılan el işi satışları arızi kazanç mı?
Eğer düzenli şekilde yapılıyor ve gelir sağlanıyorsa bu kazanç ticari kazanç sayılır.
Arızi kazanç istisnası tüm gelirler için geçerli mi?
Hayır, yalnızca belirli koşulları sağlayan gelirler için arızi kazanç istisnası uygulanabilir.
Kısa süreli kiralamadan elde edilen gelir arızi sayılır mı?
Süreklilik gösteriyorsa bu gelir, gayrimenkul sermaye iradı kapsamında değerlendirilir.
Arızi kazançlarda vergi oranı sabit midir?
Hayır, kazancın türüne ve tutarına göre vergi oranları değişkenlik gösterebilir.
Temettü geliri arızi kazanç mı?
Hayır, temettü gelirleri menkul kıymet sermaye iradı kapsamında olup arızi sayılmaz.
Sosyal medya gelirleri arızi kazanç mı?
Düzenli paylaşım ve gelir elde etme varsa bu kazanç arızi değil, ticari kazançtır.
Kaynak: https://www.sanayihaberi.com/
