Nur Kaplan
ANKARA – Eskişehir’de Atışkan Alçı fabrikasında çalışan çalışanlar, kısa müddet evvel çalışma şartlarının ve fiyatlarının uygunlaştırılması için Kristal-İş sendikasında örgütlendi. Kristal-İş ile patron ortasında aylar süren toplu iş mukavelesi (TİS) görüşmelerinde fiyat ve toplumsal hak hususları üzerinde uzlaşma sağlanamadı.
TİS görüşmelerinde yasal mühlet içinde mutabakat sağlanamaması üzerine personeller 30 Haziran’da greve çıktı. Atışkan Alçı fabrikasının önünde grev çadırı kuran çalışanlar, patronun önerdiği fiyatın açlık sonunun altında kaldığını belirterek 60 gündür hareketlerini sürdürüyor.
‘YAŞAM KURALLARIMIZI GÜZELLEŞTİRMEK İÇİN GREVE ÇIKTIK’
3 yıldır Atışkan Alçı fabrikasında çalışan Yusuf Çınar, açlık sonunun altında fiyat aldıklarını, ekonomik krizde aldıkları fiyatla geçinmenin mümkün olmadığını söyledi. “Yaşam kurallarımızı düzgünleştirmek için greve çıktık” diyen Çınar, “Toplu mukavele sürecinde uzlaşma olmadı. Bir bekâr çalışanın bile geçinemeyeceği parayla biz aile geçindiriyoruz. Evliyim, iki çocuğum var. Bez, mama, süt almak zorundayım. Markete gittiğimde daima yüzde 50 artış görüyorum, bütçem yetmiyor” sözlerini kullandı.
‘EN SONUNDA KAZANAN BİZ OLACAĞIZ’
Atışkan Alçı fabrikasında 5 yıldır çalışan İsmail Saraç ise alçı fabrikasında çalışma şartlarının ağır olduğunu, çocuklarının okul masrafları ve kışın yaklaşmasıyla nedeniyle işverenin verdiği fiyatlarla geçinmenin imkânsız hale geldiğini, talep ettikleri fiyatı alana dek direneceklerini söyledi. Saraç, şunları söyledi:
“Yaptığımız işe nazaran fiyatlarımız çok az. Alçı fabrikasında daima tozun içindeyiz. 35-40 kilo ortası çuvallar taşıyan bedenen ağır şartlarda çalışan arkadaşlarımız var. Evliyim, 3 çocuk babasıyım, konutumuz kira. Okullar açılıyor onun masrafı var. Kış geliyor yakacak kederimiz olacak. Zati çalışırken de bu gereksinimleri uygun bir halde karşılayamıyorduk. Grevimizde 60. günü dolduruyoruz, bugüne kadar hiçbir olumsuzluk yaşamadık. Direneceğiz, uğraş edeceğiz, en sonunda kazanan biz olacağız.”
ÜCRET VE TOPLUMSAL HAKLARDA MUAHEDE SAĞLANAMADI
Kristal-İş Eskişehir Şube Lideri Erdal Akyazı, Atışkan Alçı fabrika işvereniyle toplu iş kontratı sürecinde üç oturum gerçekleştirdiklerini, bu oturumlarda idari ve fiyata dayalı olmayan birden fazla unsur üzerinde muahede sağlandığını, mutabık olunamayan unsurların ise fiyat, ikramiye, yakacak, giysi yardımı üzere toplumsal haklar hususlarında olduğunu söyledi.
Patronun emekçilere “Sendikayı ortadan çıkarın yüzde 15 brüt, 48 günlük ikramiye” formunda bildiri gönderdiğini söyleyen Akyazı, “Görüşmelerde bize de 33 gün ikramiye vermişti. Biz 60 günlük ikramiye demiştik. Personellere bildiri yoluyla sunduğu bu teklif ile grevi dağıtmak istiyor” diye konuştu.
‘İLKOKUL MEZUNUSUN ESASEN ALACAĞIN PARAYI VERİYORUM’
Geçtiğimiz Kurban Bayramı’nın sabahı işverenin grev çadırına gelerek personellerle görüştüğünü söyleyen Akyazı, “Orada ‘ben size hakkımı helal etmem, size ekmek verdim’ tabirlerini kullanıyor. Arkadaşımız ‘Biz de hakkımızı istiyoruz, bu kurallarda burada çalışılmaz’ deyince, işveren ‘Sen ilkokul mezunusun aslında senin alacağın parayı sana veriyorum taban ücret’ diye bir tartışma oluyor. Sonrasında patron tartıştıkları emekçiyi toplumsal medya paylaşımlarını münasebet göstererek işten çıkarıyor” dedi.
‘SOSYAL HAKLARI BÜSBÜTÜN ÇIKARIN’
Kristal-İş sendikası uzmanı Kemal Karakaya, fabrikada 171 personelin olduğunu, grevin 119 emekçiyi kapsadığını, emekçilerin kıdem ortalamasının 7 ile 15 yıl ortasında değiştiğini söyledi. Çalışanların yüzde 70’e yakınının borçlu ve kirada olduğunu belirten Karakaya, şunları tabir etti:
“Bizim kontrattaki taleplerimiz 1 Ocak 2022’deki fiyatlar 4 bin 250 liraydı, onun üzerine yüzde 30, 6 ay olarak artırım talep ettik. İkinci 6 ayda enflasyon istedik. Patron ise bunu karşılamayacağını söyledi. 2022 fiyatlarına artırım olarak en fazla yüzde 9 oranını söyledi, ikinci altı ayda enflasyonu kabul etmişti lakin mevcut durumda yeniden enflasyonu altında kalıyordu. Yüzde 9’un üzerinde hiçbir uygunlaştırma teklifi sunmadılar. Onun haricinde toplumsal hakların büsbütün taslaktan çıkarılmasını teklif ettiler.”
İŞÇİLERİN GREVİNE DESTEK
İşverenin sendika gelmeden evvel personellere hayli ‘hor’ bir lisan kullandığından kelam eden Karakaya, ‘siz göreceksiniz’ üzere telaffuzlarla personellerin sindirilmeye çalışıldığı söyledi. Atışkan Alçı çalışanlarının grevinin 34. Gününde çabayı kent merkezine taşıdıklarını ve hayli ilgi gördüklerini söyleyen Karakaya, TİS görüşmelerinde uzlaşma sağlanamayan unsurları şöyle sıraladı:
?Fazla mesai fiyatlarının yüzde 60 artırımlı ödenmesi teklif ediliyor. Sendikamızın teklifi ise yüzde 75 artırımlı ödenmesi istikametinde.
?Gece artırımının yüzde 3 artırımlı ödenmesi ve 22.00 ile 06.00 saatleri ortası için artırımlı ödenmesi teklif ediliyor. Sendikamızın teklifi ise 20.00 ile 06.00 saatleri ortası yüzde 6 artırımlı ödenmesi tarafında.
?Yıllık müsaadelerin yasal mühletlere 1 gün eklenerek kullanılması teklif ediliyor. Sendikamızın teklifi ise yasal mühletlere 2 gün eklenmesi tarafında.
?İzin ödeneği, yakacak ödeneği, çocuk artırımı ve giysi yardımı konusunda teklifte bulunmadılar ve kontrat metninde yer almamasını talep ediyorlar.
?Bayram ödeneği için Ramazanda 500 TL, kurbanda 600 TL teklif ediyorlar. Sendikamızın teklifi ise her iki bayramda da 800 TL ödenmesi tarafında.
?Gıda yardımı için yalnızca Ramazan ayında 500 TL meblağında besin çeki ödenmesini teklif ettiler. Sendikamızın teklifi ise Ramazan ve kurbanda 500’er TL ödenmesi tarafında.
?İkramiyeler için birinci yıl 36 gün fiyatında ikinci yıl ise 48 gün fiyatında ödeme yapılmasını teklif ettiler. Sendikamız ise son olarak birinci yıl 60 gün ikinci yıl 90 gün teklif etti.
?Ücret artırımı için son tekliflerini yenilemişler. Buna nazaran 1 Ocak 2021 tarihindeki brüt fiyatlara yüzde 60 oranında artırım yapılması teklif edilmiş. Bu da aslında mevcut fiyatlarına yüzde 9 civarında bir artırıma tekabül ediyor. Emekçiler fiyatlarını bugüne kadar net olarak aldıkları için sendikamızın son teklifi 1 Ocak 2022 tarihindeki fiyatlara yüzde 30 net artırım yapılması istikametinde.