Ermeni edebiyatının değerli isimlerinden Zaven Biberyan’ın uzun yıllar yaşadığı meskeni yıkılıyor.
Kadıköy Moda’da bulunan Çavuşoğlu Apartmanı 1948 yılında yapıldı. Uzun mühlet muharrir Biberyan’a konut sahipliği yapan bina, bir inşaat firmasına satıldı. Binanın üzerine yerleştirilen ‘proje alanı’ ibaresi toplumsal medyada çok sayıda kullanıcının reaksiyonuna neden oldu. Geçtiğimiz aylarda boşaltılan apartman Eylül’ün son günlerinde yıkılacak.
Tarihi Moda Tramvayı güzergahında bulunan Çavuşoğlu Apartmanı sahip olduğu görüntüyle dikkat çekmiş ve kent hafızasının değerli bir kesimi olmuştu.
ZAVEN BİBERYAN KİMDİR?
1921’de İstanbul Çengelköy’de doğdu. Kadıköy Aramyan-Uncuyan ve Dibar Gırtaran (Sultanyan) Ermeni ilkokulları, Saint Joseph Lisesi ve İstanbul Ticari İlimler Akademisi’nde tahsil gördü. 1941’de Yirmi Sınıf (Kura) asker toplanırken, o da askere alındı ve Nafıa hizmetine verildi.
Üç buçuk yıl süren askerlik dönüşü Jamanak gazetesinde yayınlanan “Krisdoneutyan Vağhcanı” [Hıristiyanlığın Sonu] isimli yazı dizisi büyük gürültü kopardı, dizinin yayını durduruldu. Nor Lur [Yeni Haber] ve Nor Or [Yeni Gün] gazetelerinde, daha sonra da Jamanak gazetesi yayın heyetinde misyon aldı. Sosyalist kanılarından ötürü gelen baskılar sonucu gazeteden ayrılmak zorunda kaldı. 1946’da kovuşturmaya uğrayıp mahpus yatan, daha sonra bulduğu işlerden de baskılar sonucu ayrılmak zorunda kalan Biberyan, sonunda ülkeyi terk etmeye karar verip 1949’da Beyrut’a gitti. Orada gazetecilik mesleğini, Ermenice yayınlanan Zartonk [Uyanış] ve Ararat’ın yazı işlerinde misyon alarak sürdürdü.
Siyasi durumun güzelleştiğini düşünerek, ömrünü güç şartlarda sürdürdüğü Beyrut’tan ayrılıp 1953’te İstanbul’a döndü. 1964’te yayınlamaya başladığı Nor Tar [Yeni Yüzyıl] isimli siyasi ve edebi mecmua maddi düşünceler nedeniyle kapandı. 1960’lı yılların sonunda Meydan Larousse Büyük Lügat ve Ansiklopedi‘nin redaksiyon şurasında yer aldı. Türkiye Personel Partisi’nden 1965 genel seçimlerinde İstanbul milletvekili adayı oldu lakin milletvekili seçilemedi. 1968 lokal seçimlerinde ise tıpkı partiden İstanbul Belediye Meclisi üyeliğine seçildi ve meclis lider yardımcılığı yaptı.
Ülser hastalığına yakalanan Biberyan 4 Ekim 1984’te yaşama veda etti ve Şişli Ermeni Mezarlığı aydınlar kısmına gömüldü. 1970’te Jamanak gazetesinde tefrika edilen, vefatından birkaç hafta evvel ise kitap olarak yayınlanan romanı Mırçünneru verçaluysı [Karıncaların Günbatımı] onun başyapıtı sayılır. Bu kitap Türkçeye Babam Aşkale’ye Gitmedi (1998’de) çevrilmiş, başka romanlarından Lıgırdadzı, Yalnızlar (2000’de), Angudi siraharner ise Meteliksiz Âşıklar (2017’de) ismiyle yayımlanmıştır. (KÜLTÜR SANAT SERVİSİ)