Poyraz Üçpınar
15 Mayıs Dünya Vicdani Retçiler günü yaklaşırken Vicdani Ret Derneği çeşitli çalışmalar yürütüyor. Geçtiğimiz günlerde iki aylık dataları içeren Vicdani Ret Bülteni’nin üçüncüsünü yayımlayan dernek, vicdani retçilerin sivil vefat tecrübelerini anlattıkları ‘Sivil Vefata Karşın Varız, Buradayız’ isimli görüntü serisini de yayımlamaya başladı. Ayrıyeten yarın Vicdani Ret Derneği’nin, savaş tersi milletlerarası örgütlerle ortak düzenlediği bir seminer de yapılacak.
Geçmişte vicdani ret ile ilgili yapılan müracaatlar, süreçteki hak ihlalleri üzerinden değerlendirilip karara bağlanırken 2011 yılında Bayatyan-Ermenistan davasının kararı ile vicdani ret AİHM tarafından din, inanç ve vicdan özgürlüğünün bir kullanımı, temel bir insan hakkı olarak tanındı. Lakin Avrupa Konseyi’nin kurucu üyelerinden olan Türkiye, Konsey’e üye devletler ortasında vicdani ret hakkını tanımayan ve türel yükümlülüklerini yerine getirmeyen tek ülke. Vicdani retle ilgili yasal bir Antalya escort
düzenlemenin olmaması, Türkiye içerisinde vicdani reddini açıklayanların asker kaçağı olarak yargılanmasına ve birçok hak ihlaline sebep oluyor. Hakikaten vicdani ret münasebetiyle yaşanan hak ihlallerinin AİHM tarafından ‘Sivil Ölüm’ olarak tanımlanması da 2006 yılındaki Osman Murat Ülke kararına dayanıyor.
‘SİVİL ÖLÜM’ NEDİR?
Sivil mevt kısaca, “kişinin temel haklarından yoksun bırakılması” olarak tanımlanıyor. Kişinin mahpusa atılmak suretiyle alıkonulmasının bilakis sivil vefatta kişi, toplumdan fizikî olarak dışlanmaz. Ama, yurttaşı olduğu devletin yurttaşlarına sağladığı ve sağlamak zorunda olduğu çalışma hakkı, seyahat hakkı, seçme ve seçilme üzere hakları önemli biçimde kısıtlanır. Türkiye’de vicdani retle ilgili yasal bir düzenleme olmaması, reddini açıklayan bireylerin asker kaçağı statüsünde değerlendirilmelerine ve sivil vefatlarına sebep oluyor. Reddini açıklayan bireylerin hakkında GBT aramalarında daima olarak tutanak tutuluyor. Bu tutanaklar üzerine para cezaları geliyor, akabinde da ceza davaları Antalya escort bayan
açılıyor. Vicdani Ret Derneği’nin Mart-Nisan raporuna nazaran derneğe son iki ayda başvuran 12 bireyden 9’u sigortalı çalışamıyor, 8’inin seyahat özgürlüğü kısıtlanıyor.
‘SİVİL VEFATA KARŞIN VARIZ, BURADAYIZ’
Vicdani Ret Derneği geçtiğimiz hafta yeni bir görüntü dizisi yayımlamaya başladı. 5 kısımdan oluşacak ve birinci üç kısmı yayımlanmış olan serinin birinci kısmında İnan Mayıs Aru, ikinci kısmında Kamil Murat Demir, üçüncü kısmındaysa Beran Personel, vicdani seçimleri hasebiyle devlet tarafından yaşamak zorunda bırakıldıkları sivil mevt süreçlerini anlatıyorlar.
15 Mayıs 2018 yılında, Dünya Vicdani Retçiler gününde “Yıllardır devletin yapmış olduğu zulme şahit olduğumdan ötürü askere gitmeye vicdanım elvermediği için vicdani reddimi açıklıyor ve askere gitmeyi reddediyorum” diyerek vicdani reddini açıklamış olan Kamil Murat Demir, serinin ikinci kısmında vicdani reddini açıklamasından öncesini ve sonrasını anlatıyor. Reddini açıklamadan evvel askere gitmediği için 4 Escort Antalya aylık mahpus cezasıyla yargılandığını belirten Demir, reddini açıkladıktan sonra dava sayısının 11’e yükseldiğini, GBT denetimlerinde bekleme müddetlerinin artması nedeniyle seyahat özgürlüğünün giderek daha fazla kısıtlanmaya başladığını anlatıyor. Haber kameramanı olarak çalışan ve işi münasebetiyle seyahat etmek durumunda olan Kamil Murat Demir, maruz kaldığı denetimlerde tutanak olmadığı mazeretiyle keyfi olarak bekletildiğini, seyahat hakkının yanı sıra birtakım durumlarda yetişmesi gereken habere yetişemediği için çalışma hakkının da ihlal edildiğini söylüyor. Sayısı artan ceza davalarında, çıkan tek beraat kararının akabinde yine gözaltına alınıp tekrar davalar açıldığını belirten Demir, hükümetin vicdani ret konusunda bir adım atacağını düşünmediğini, genel olarak devletten bu türlü bir beklentisi olmadığını söz ediyor.
TÜRKİYE VİCDANİ RET VE MİLLETLERARASI DAYANIŞMA
14 Mayıs Cuma günü Vicdani Ret Derneği’nin Memleketler arası Savaş Karşıları Örgütü, QUNO ve IFOR ile ortak gerçekleştireceği seminer, Vicdani Ret konusu etrafında memleketler arası dayanışmayı mevzu alacak. Dayanışma ağının Türkiye odaklı çalışmalarının mercek altına alınacağı seminerde, Türkiye’deki hukukî durum ve retçilerin yaşadıkları üzerinden lokal ve milletlerarası örgütler ortasındaki irtibat, takviye ve dayanışma aksiyonları konuşulacak. Çevrimiçi yapılacak olan seminere iştirakçi olmak için fiyatsız bir form doldurulması gerekiyor.
Vicdani Ret Derneği ayrıyeten, önümüzdeki günlerde 2021 Vicdani Ret Hakkı İzleme raporunu yayımlayacak. Vicdani ret davaları ve hukukî süreçler hakkında detaylı bilgilerin paylaşılacağı rapor, Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi ve Türkiye’ye yönelik teklifleri içerecek.