Merkez Bankası rezervlerinden son iki yılda 128 milyar doların eksildiği belirtiliyor. Muhalefet mevzuyu gündemde tutarken, CHP bir kampanya başlatmış durumda. AK Parti Genel Lider Yardımcısı ve İktisat İşleri Lideri Nurettin Canikli ise dün toplumsal medya hesabından, “128 milyar dolar nereye gitti? Bu soruyu cevaplamadan evvel iktisadın iki temel kuralını hatırlatalım” diyerek, 20 unsurluk bir açıklama yaptı ve bu soruyu soranları iktisadın temel kurallarını bilmemekle, cehaletle itham etti.
ART KAPI USULÜYLE DÖVİZ REZERVİ ELDEN ÇIKARILDI
Mevzuyu, ‘ugurses.net‘teki yazısında ele alan ekonomist Uğur Gürses, 2019 Mart’ındaki mahallî seçimler öncesi döviz kurları stabil seyrediyormuş manzarası vermek için siyasi otoritenin talimatıyla Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinin ‘arka kapı metodu’yla kamu bankalarına aktarıldığını, oradan da örtülü biçimde piyasa satılarak eritildiğini anlattı.
TÜRKİYE TARİHİNDE BİR BİRİNCİ
Mahallî seçim sürecinde, hükümetin direktifiyle Merkez Bankası’nın 25 milyar dolarının eritildiğini anlatan Gürses, bu durumun Türkiye tarihinde bir birinci olduğuna dikkat çekti. 2020 Şubat’ına gelindiğindeyse hareketlenmenin başladığını vurgulayan Gürses, mart-eylül ortasında 100 milyar doların satıldığını, bu durumun Merkez Bankası’nın ‘Uluslararası rezervler ve döviz likiditesi’ tablolarından hesaplanabildiğini yazdı ve ekledi: “Peki 128 milyar dolara ulaşamadık? 102 milyar dolarlık bir döviz satışı var, lakin bir de Merkez Bankası’na girişi olması gereken, döviz kazandırıcı süreçlere verilen reeskont kredilerinden gelecek dövizler var. Bu anılan periyotta, bu dövizlerin girmesi gerekirken rezervi arttırmadığı onların da eritildiği anlaşılıyor. Bunun da kabaca 25-26 milyar dolar olduğu dikkate alınırsa 128 milyar dolara ulaşıyoruz.”
Yazısında, “Merkez bankaları neden döviz rezervi meblağ?”, “Madem iktisat yeterli ise yurtiçinde hangi gelişme 128 milyar doları eritmeyi gerekli kıldı?” diyen Gürses “İktidar partisi kurmayları da evvel dövizler yerinde duruyor derken, artık piyasa kurundan satıldığına işaret edip soranları cehaletle suçluyor. Lakin bu ‘cehaletin’ aydınlanması için aşağıdaki sorulara karşılık vermesi es geçiyorlar” tespitini yaptı ve şu 15 soruyu yöneltti:
Temel sorular şunlar:
1-Satılan, eritilen döviz rezervi ölçüsü tam olarak ne kadardır? 128 milyar doların üzerinde midir?
2-128 milyar dolarlık döviz rezervleri Merkez Bankası’ndan hangi yollarla çıkarılmıştır?
3-Merkez Bankası bu hususta, kendi bünyesi dışında yapılan satışlara ait bir Banka Meclisi kararı, İdare Komitesi Kararı almış mıdır? Satışlarla ilgili bir Karar Defteri tutulmuş mudur?
4-Ülke rezervlerinin finansal güvenliği tehlikeye atacak seviyede bu kadar eritilmesine siyasi direktif var mıdır? Kim vermiştir?
5-Merkez Bankası’ndan çıkarılan dövizler nereye aktarılmıştır?
6-Hangi düzeneklerle satılmıştır? Bankalar ortasında mı? Döviz brokerleri aracılığı ile mi? Memleketler arası banka ya da finansal kurumların oluşturduğu trading sistemleri aracılığı ile mi?
7-Satışa aracılık edenler ‘blind broker’ mıdır? Yoksa alıcı ve satıcı taraflar birbirlerini bilebilecek bir eşleşme ile mi satışlar gerçekleşmiştir?
8-Dövizlerin günlük olarak işleyişte satışına kimler karar vermiştir?
9-Hangi kurdan ne kadarlık ölçülerle satılmıştır?
10-Hangi kurdan ne kadar satılacağına kim/kimler karar vermiştir?
11-Satışla alınan TL’ler ne yapılmıştır? Çabucak Merkez Bankası’na aktarılmış mıdır? Üzerinden faiz, kurul elde edilmiş midir?
12-Satışların alıcıları bilinmekte midir? Alıcılar biliniyorsa döviz satışları sırasında satıcının aleniyeti ile süreç alakası örtülenmiş midir?
13-Blok satışlar yapılmış mıdır? Yapıldıysa kimlere, ne kadar, hangi kurdan satılmıştır?
14-Uzlaşmalı, pazarlıklı satış yapılmış mıdır?
15-Yapılan satışlardan oluşan kur ziyanı (Hazine üzerine alınan konumlar dahil) ne kadardır?
YAZININ TAMAMI İÇİN TIKLAYINIZ