Bahar Göçer*
Çocukken, savaşın yalnızca kitaplarda ve sinemalarda olduğunu düşünürdüm. Hiçbir devlet yöneticisinin savaş çıkaracak kadar makûs olamayacağını, problemleri aklı selim, mantık çerçevesinde çözeceklerini sanırdım. Bana nazaran ülkeyi yöneten kocaman akıllı şahısların insan vefatına müsaade vermesi, imkânsızdı. Vakit ilerledikçe ve kapitalizmi tanıdıkça, durumun tam zıddı olduğunu anladım. Canlı televizyon yayınında, insanların üzerine bombalar atıldığını gördüm. Üstelik öldürmenin o denli tek tek değil, bir atılımda mümkün olan en fazla insanı kapsayacak sistemlerle gerçekleştirdiklerini gördüm.
Anladım ki her an dünyanın rastgele bir yerinde bir savaş çıkabilir ve toplu katliamlar yaşanabilirmiş. Gücü elinde tutan emperyalist ülke, gücü olmayana istediği üzere zorbalık uygulayabilirmiş. Bir ülke keyfi olarak güçsüz olanı maksadı haline getirebilir, ya da kendi halinde yaşayan iki ülke çok kolay birbirine düşman edilip yıllarca savaştırılabilirmiş. Halbuki ülkelerin “savunma sanayisi” olarak isimlendirdiği kesimlerin ve bütçelerin asıl hedefi savunma değil saldırmak ve savaşmakmış. Dünyanın istikrarı güce ve zenginliğe nazaran şekilleniyor ve memleketler arası alakaları bu türlü belirleniyormuş. Ayrıyeten öldürmek ve yok etmek için her türlü teknolojiyi kullanmak mubahmış.
Geçen sene, Rusya-Ukrayna savaşı hayatımızın merkezine oturdu. Şimdilerde, İsrail-Filistin gündemi domino ediyor. Gün geçmiyor ki, yüreğimiz ağzımızda bir kriz, bir kaos takip etmek zorunda kalmayalım. Ülkemiz, krizler ve kaoslar konusunda en önde koşanlardan. Biz zati başka bir kategoriyiz. Dünyaya baktığımızda ise, güç ve iktidarını korumak isteyen emperyalistler, her şeyi kendilerine hak görüp ne isterlerse yapıyorlar. Sayelerinde bütün dünyada yaşayan pak halklar elleri yüreklerinde olup bitenleri izliyorlar.
İsrail, yıllardır Filistinlilere karşı uyguladığı planını, artık kanlı taarruzlarla tamamlamaya çalışıyor. Gaye, küçücük kalan son Filistin topraklarını da ele geçirmek üzere görünüyor. BM’ye nazaran Gazze’ye fosfor bombası atıldığı argüman edildi. Bu bir kitle imha silahı ve büyük yıkımlar yaratacak güce sahip. Beyaz Fosfor denilen kimyasal endüstride de kullanılır. Bu kimyasalın olduğu yerlerde özel tedbirler alınır, solunması halinde teneffüs yollarında tahrişe ve akciğer hasarına neden olur. Çok yanıcı ve toksik bir husustur. Havayla temas ettiğinde tutuşur ve yüksek dereceye kadar ısı üretir. Yüksek derece derken, metali ergitecek kadar yüksek sıcaklıklardan bahsediyorum. Yanmanın olduğu yerde her şeyi yakar ve yok eder. Savaşta kullanılma sebebi gayesi yakmak, aydınlatmak yahut duman oluşturmak içinmiş. Savaş kesimi, işine gelen teknolojiyi kendi çıkarları için kullanmayı çok âlâ öğrenmiş
İş güvenliğinde Beyaz Fosfor ile çalışılan yerlerde son derece dikkat edilir. Bu çeşit alanlarda inanılmaz güvenlik önlemleri uygulanır. Çalışanlar, özel kollayıcı giysiler, eldivenler, gözlük, maske ve teneffüs aygıtları kullanmak zorundadır. Beyaz Fosfor, özel olarak tasarlanmış inançlı depolama alanlarında saklanır ve bu depolama alanları itinayla korunur. Havadaki Beyaz Fosfor düzeyleri, bir metreküp başına 1 mikrogram (1 μg/m³) yahut daha yüksek olduğunda tehlike oluşturur. Bu kadar düşük bir ölçü bile insanların sıhhatine önemli ziyanlar verebilir. Teze nazaran böylesi bir kimyasal Gazze’de insanların üzerine atıldı. Bu çeşit kimyasallar yalnızca insanlara ziyan vermekle kalmaz, tıpkı vakitte bitkilere ve hayvanlara da ziyan verir
Gücü elinde tutanlar silah yapmak konusunda inanılmaz yaratıcılar. Güya bütün teknolojik bilgiler silah sanayine hizmet ediyor üzere geliyor beşere. Birçok teknolojiyi savaşta kullanılacak metotlara çevirmeyi başarmışlar. Maksat tek atakta çok fazla ve kolay insan öldürmek. Bu mantıkla yaratılan silahlara kitle imha silahı deniyor. Memleketler arası mukavelelerde bu kitle imha silahlarının kullanımı yasak. Bunu yapan ve kullanan devletler tek tek bunların kullanımının yasak olduğu mevzuatları imzalayıp kabul etmişler, fakat bu yasağı çiğnemekten hiç imtina etmiyorlar. Zira bu emperyalist güç seviciler için ilkesel ve ahlaki bedeller diye bir şey yok. Canlarının istediğine ya kılıf uyduruyorlar yahut hiç umursamadan kuralları çiğniyorlar, güya kendileri imza atmamış üzere davranıyorlar.
HİTLER VAKTİNDE ZYKLON B KULLANILDI
Hitler vaktinde bütün bilgi birikimi ve kaynaklarının birçoklarını savaşa harcamış. Elinde hem maddi gücü hem de insan öldürmek için gerekli teknolojisi varmış. Zati o maddi ve teknolojik gücü olmasa bu kadar katliam yapamazdı. Mesela insanları odalara koyup Zyklon B gazını vererek öldürmüşler. Zyklon B, böcek öldürmek için yapılmış, fakat 1. Dünya Savaşı’nda da insan öldürmek için kullanıldığı söyleniyor. Bu toplu katliamlardan sonra dünya Hitler’in soykırım yaptığını kabul etmiş ve kınamış. Lakin bunu kınayanlar ve kabul edenler artık diğerlerine tıpkı soykırımları yapıyorlar.
İnsanlık tarihi boyunca savaşırken, daima olarak teknolojiyi kullanmıştır. Top ve tüfek icat edilmeden evvel, metal gereçleri ısıtıp günlerce ellerinde döverek kılıç yaparlarmış. Tarihteki öykülere bakıldığında, o kılıcı yapmak için harcadığı vakti öteki hiçbir alet edevat için harcamadığı aşikâr. Bir sürü efsaneleşmiş kılıçlar ve kıssaları var. Fonksiyonuna bakıldığında ise insan öldürüyor.
Sonrasında ateşli silahların icadı, insanlık ismine kanlı bir dönüm noktası oldu. Bu icat, savaşın tabiatını değiştirdi ve dünyayı daha şiddetli bir yer haline getirdi. Ateşli silahlar en yaygın 16. yüzyılda kullanılmaya başlandı. Bu silahlar sayesinde savaşlar daha kanlı ve daha ölümcül hale geldi. Birtakım tarihçilere nazaran, 16. yüzyılda bir milyondan fazla insan ateşli silahlarla öldürüldü. Bu ateşli silahlarla birlikte her şey makus bir noktaya evrildi. Köroğlu da vaktinde “Delikli boru icat oldu, mertlik bozuldu” demiş ya. Savaşarak birbirini öldüren insanlık, bu süreçten sonra silahla kolay ve toplu vefatlar yaratmaya başlamış ve silah endüstrinde daima yeni teknolojiler üretilmiş.
HER İCAT, SAVAŞ TEKNOLOJİSİ İÇİN BİR FIRSATA DÖNÜŞTÜRÜLMÜŞ
Her icat, savaş teknolojisi için bir fırsata dönüştürülmüştür. Albert Einstein, atomun parçalanabileceği fikrini ortaya atmış ve bu deneyin uranyum ile yapılabileceğini öngörmüştür. 1939 yılında, Einstein, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Franklin D. Roosevelt’e bir mektup yazarak, Nazi Almanya’sının atom bombası geliştirmeye çalıştığını ve Amerika Birleşik Devletleri’nin de bu silahı geliştirmesi gerektiğini belirtmiştir. Einstein, o vakitler muhtemelen önerdiği şeyin büyüklüğünden habersizdi. 1945’te, Amerika Birleşik Devletleri’nin Japonya’ya atom bombası atması üzerine, Einstein bu olayı “büyük bir trajedi” olarak tanımlamış.
Atom bombasının atıldığı bölgede, patlamanın yarattığı şok dalgası ve radyasyon nedeniyle çok sayıda insan ölmüş. Binalar, köprüler, yollar ve başka altyapılar tahrip olmuş. Bölgede, yıllarca radyasyon kirliliği yaşanmış. Bu kirlilik, insanlarda ve hayvanlarda kanser ve başka sıhhat meselelerine neden olmuş. Direkt ve dolaylı olarak ölen insan sayısı kesin olarak bilinmemekle birlikte, yaklaşık 200.000 kişi olduğu söylenmiş. Patlamanın direkt tesiriyle yaklaşık 80.000 ağaç yok olmuş. Nagazaki’de ise, patlamanın direkt tesiriyle yaklaşık 40.000 ağaç yok olmuş. Atom bombasının patlamasından sonra, Hiroşima ve Nagazaki’de bitki ve hayvanlarda büyüme ve gelişmede problemler görülmeye başlanmış.
Atom parçalandığında çok büyük bir güç açığa çıkar. Bu, insanlık için büyük bir buluştur. Dünya bu buluşu bugün için güç üretimi ve sıhhat bölümünde kullanıyor. Lakin, atomu parçalama esnasında çok büyük radyasyon açığa çıktığından, nükleer güç santrallerine uygun bakılmıyor. Zira muhtemel bir tehlikede radyasyon sızıntısı olabilir. Bu, Çernobil felaketine bir örnektir. İnsanlık, güç için kullanmadığı atom parçalama işini bomba olarak kullanmış. Paralel bir anlayışla, günümüzde nükleer başlık taşıyan füzeler de mevcuttur.
HALEPÇE’YE HARDAL GAZI ATILMIŞ
Birinci Dünya Savaşı’nda Alman ordusu, Belçika’nın Ypres kentine tonlarca hardal gazı kullanmış. Bu, yaklaşık 5.000 kişinin ölmesine yahut yaralanmasına neden olmuş. Hardal gazı, I. Dünya Savaşı’nda en yaygın kullanılan kimyasal silahlardan biriymiş. Halepçe Katliamını bilirsiniz, Saddam Hüseyin de kente hardal gazı atmıştı. Bu katliam, insanlığın tarihindeki en büyük kimyasal silah saldırısı olarak kabul edilir. Hardal gazı, ciltte, teneffüs yollarında ve gözlerde yanıklara neden olan kimyasal bir silahtır. Bu yanıklar çoklukla ağrılı ve kalıcıdır. Hardal gazı ayrıyeten teneffüs yollarında ve gözlerde iltihaplanmaya neden olur. Bu iltihaplanma vefata yol açar. Hardal gazı, endüstride böcek öldürmek için kullanılır. Endüstride kullanımında iş güvenliği için aşağıdaki önlemler alınır: Hardal gazına maruz kalan şahıslar, acil tıbbi yardım almalıdır. Havadaki oranı 1 metreküpte 5 * 10^-12 gram kadar olduğunda bile tehlikelidir. Yani eser ölçüde olması bile tehlikelidir. Özel depolarda saklanır. Uygun teneffüs kollayıcı, beden kollayıcı giysiler ve cilt ve göz koruyucuları kullanılır.
Diğer kitle imha silahları şunlardır: Hudut gazları, hudut sistemini felç ederek vefata neden olurlar. Kan zehirleyiciler, kan hücrelerini ve dokuları tahrip ederek vefata neden olurlar. Biyolojik silahlar, zehirli bitki, hayvan ve mikroorganizmaları içeren silahlardır. Bu silahların kullanımı yasaktır. İnsan bunları düşündüğünde kanı donuyor. Bu zehirler, suçsuz sivillerin üzerinde de kullanılıyor. Savaşın her türlüsüne karşıyım. Askerlerin üzerine de atılsalar kabul edilebilir bir yanı yok.
İnsanlık tarihi boyunca hiç boş durmamış. Ateşli silahlardan sonra roketler üretmeye başlamış ve bomba atabilmek için süratli uçan, radara yakalanmayan uçaklar icat etmiş. Sonrasında füze icat etmişler. Bir yerden fırlatılıp hop, istenilen noktaya gidiyorlar. Başlarda füzeyi yapıp ateşlediklerinde istedikleri noktaya ulaştıramıyorlarken, şimdilerde yaptıkları füzeleri istedikleri yere ulaştırabiliyor. Bu silahlar yalnızca insanlara ziyan vermekle kalmayıp bütün canlılar için tehlikeli. Patlayan silahlar büyük bir şok dalgası ve ısı oluşturuyor. Bu nedenle, bitki ve hayvanlara da ziyan veriyor. Ayrıyeten patlayınca yüksek dozda radyasyon yayıyor.
DÜNYADA 8-10 ÜLKEDE NÜKLEER BAŞLIK TAŞIYAN FÜZE BULUNUYOR
Normal şartlarda, Japonya’ya atılan atom bombalarından sonra nükleer başlık taşıyan füzelerin üretimi yasaklandı. Fakat, dünya devi ülkeler bir mazeret bulup bu füzeleri üretmeye devam etti. Dünyada 8-10 ülkede nükleer başlık taşıyan füze bulunuyor. Kimilerinin patladı an vereceği ziyan 1 milyon ton TNT patlayıcının patlamasıyla tıpkı tesire sahiptir. Bu, kent büyüklüğünde bir alanı yok etmeye yetecek kadar büyük bir güçtür. Patlamanın tesiriyle ne insan ne hayvan ne de bitki yaşayabilir. Bu ortada, bu kadar büyük bir nükleer başlık taşıyan füze, bir kıtadan başkasına atıldığında çok az bir sapma ile maksadını bulabiliyormuş.
Kitle imha silahları, çok büyük ölçüde yıkıma neden olur. İnsan, hayvan ve bitki ayırmaz. Nükleer silahlar, koca bir kenti yakıp parçalayıp yok edebilir. Kimyasal silahlar havaya karışınca uzak alanlara yayılarak hem beşere hem de öteki canlılara ziyan verir. Bu kimyasalların yayılmasının denetimi mümkün değildir. Atıldığı bölgelerden uzak alanlara dağılarak, bazen eser ölçüsü dahi bir insan ve canlının vefatına neden olabilirler.
Ülkeler, askeri araştırma ve geliştirme için her yıl milyarlarca dolar harcıyor. Bu, silah sanayii için harcanan bütçe, ülkelerin besin için ayırdığı bütçeleriyle birebir ölçüde. Bazen de savaş için ayırdıkları bütçe çok daha fazla. Güya bütün dünya birbirine düşman olmuş, birbirini yok etmek için hazırda bekliyorlarmış üzere bir izlenim veriyor beşere.
Edindiğim sayısal datalar, güçlü olanın zayıf olana nasıl hükmettiğini açıkça gösteriyor. 2022 yılı için Filistin’in savaş bütçesinin yaklaşık 1 milyar dolar olduğu varsayım ediliyor. İsrail’in 2022 yılı savunma bütçesi ise 23,4 milyar dolar olarak varsayım ediliyor. Filistin’in 1 milyar doları, İsrail’in 23,4 milyar doları yanında çok küçük kalıyor. Bu durum, savaşın sonucunu da evvelce kestirmeyi kolaylaştırıyor. İsrail, Filistin’e karşı teknolojik ve askeri üstünlüğe sahip. Bu durum, Filistin’in maruz kaldığı eşitsizliği ve zulmü gözler önüne seriyor. Filistin, İsrail’in karşısında savunmasız durumda.
Büyük güçlerin elinde bulunan teknoloji, savaşın bahtını belirliyor. İHA’lar, robot teknolojileri, yapay zeka üzere teknolojilerle yapılan ölümcül araçlar, savaşların daha yıkıcı ve acımasız hale gelmesine neden oluyor. Bana kalırsa bu durumlar, dünyanın yok oluşuna yanlışsız gidişi de hızlandırıyor. Güç ve para hırsı, dünyayı bir mevt makinesine dönüştürüyor. Bu durumdan en çok ziyan görenler ise çocuklar oluyor. Onlar, büyük insanların neden birbirlerini öldürmeye ve dünyayı yok etmeye çalıştığını asla anlayamayacaklar.
*A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
KAYNAKLAR
- Wikipedia:
- Atom Bombası Araştırma Enstitüsü’nün (JAERI) verileri
- Kimyasal Silahlar Konvansiyonu
- Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI): https://www.sipri.org/
- BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği