“Yıl 20XX. Dünya, global kapitalizm elinde can çekişmektedir… İşçiler üç kuruş için her yerde, dur durak bilmeden ter döker. Birçok, yalnızca geçimini sağlamak için birden fazla işte çalışır. Ama ne kadar güçlü çalışırlarsa çalışsınlar, özgür olmak için asla kâfi olmayacaktır. Üretim araçlarına sahip olmayanlar, gerçek özgürlüğü asla tadamayacaklar. Zenginler medyanın sahibi. Zenginler siyasi sistemin sahibi. Zenginler tüm sermayenin sahibi. Halk barışçıl bir formda protesto etti, ancak şiddetle karşılaştılar. Ömür stili olarak bir şeylere sahip olanlar, yaşama sahip olmak için çalışanları yönetirler. Lakin tüm bunlar değişmek üzere… ”
Pixel Pushers Union 512 tarafından geliştirilen ve Means’in yayınladığı Tonight We Riot oyunu, işte üstteki tabirlerle başlıyor. Bağımsız oyunların sayısı her geçen gün artarken, oyuncular geride bıraktığımız 1 Mayıs günü bir yenisini tanıma fırsatı buldu. Aslında 2020 1 Mayısı’nda yayınlanan Tonight We Riot, 1. yıldönümü hasebiyle kullanıcılara oyunu neredeyse bedavaya indirme fırsatı sundu… Böylelikle tekrar gündem oldu. Kapitalist bir distopyada personel sınıfının daha adil bir gelecek için örgütlenip gayrete girişmesini bahis edinen oyun, pek çok açıdan üzerine konuşmaya paha.
‘TEK DEVLET, TEK MİLLET, TEK LİDER’
Üstte belirttiğimiz geliştirici ve yayıncının patronsuz kuruluşlar olduğunun altını çizerek kelama başlayabiliriz. Biçime gelecek olursak Beat ’em up çeşidindeki bu oyun eski konsol oyunlarını andıran görselleriyle bilhassa piksel severlerin ilgisini çekecek grafiklere sahip. Lakin işlediği hususun eskidiğini söylemek yanlış olacaktır. Öykü epey aktüel denilebilecek bir kapitalist distopyada geçiyor. Zenginlerin seçimleri, medyayı ve işçilerin ömürlerini denetim ettiği bir dünyada çalışanların karşısında iki seçenek kalıyor: Kabullenmek ya da daha yeterli bir tertip için savaşmak. Çalışanlar -ve onları yönlendiren oyuncu- seçimini ikincisinden yana yaparak oyunun öznesi haline geliyor.
Oyunda bu sınıf savaşı “Tek devlet, tek millet, tek lider” sloganını kullanan ve burjuvaziyi temsil eden WhippleCo şirketinin başındaki ‘kötü karakter’ yönetici Chet Whippleton’a* karşı savaşla beden buluyor. Ama oyunun en hoş yanı bunu çiğ bir halde yapmıyor oluşu. Nasıl mı? Örneğin kolluk güçleri, faşistler ve çevresel felaketten ötürü ortaya çıkan mutantlar üzere düşmanlarla temsil edilen ismi sanı belirli bir tek adama karşı savaşmanıza rağmen, siz fabrikalarda örgütlendikçe büyüyen bir kitlesiniz. İsminiz yok, yalnızca bir kızıl bayrağınız var. Oynadığınız karakter öldüğü vakit ise elinizdeki bayrağı kitleniz içerisindeki bir oburu alıyor ve böylelikle durmadan ‘lider’ değişiyor.
‘THE DAILY DALKAVUK’
İçinde bulunduğunuz kent, adacıklardan oluşan mahallelere bölünmüş durumda. Öykü fabrika mahallesindeki şovlarla başlıyor. Kolluk güçlerini yendikten sonra bu adacık özgürleşiyor ve sıradaki adalara yanlışsız ilerliyorsunuz. Natürel işçilerin kimlerden oluştuğu da öbür bir ayrıntı. Yalnızca fabrika emekçilerinden bahsetmiyoruz, bulunduğunuz adacığa nazaran tersane çalışanları, fabrika/sanayi çalışanları, hizmet kesimi çalışanları… her yakadan işçiyi çabanıza katmanız gerekiyor.
Her kısımda kıssaya paralel bir biçimde günlük yayınlanan gazete manşetleri de karşınıza çıkıyor. Yandaş medyayı temsil eden bu yayınların isimleri ise bazen epeyce manidar olabiliyor: “The Daily Dalkavuk (Bootlicker)” üzere… Emekçiler varlıklı mahalleleri geride bırakıp WhippleCo plazasının kapısına dayandığı vakit ise burjuva çıkarlarını temsil eden bir gazetenin telaştan “Hepsini öldürün” manşetini yılık yamuk bir biçimde atmış oluşu da öteki bir ayrıntı.
‘İSYAN KÖPEĞİ’ LOUKANİKOS
Tonight We Riot’u oynarken tanıdık bir sima ile karşılaşıyoruz. Yunanistan’daki şovların sembol ismi Loukanikos, namı öteki ‘isyan köpeği’ bu oyunda yer yer çalışanların yanında uğraşa katılıyor. Hem de Yunanca konuşarak! Ülkede 2008 yılında başlayan aksiyonlardan hayatını yitirdiği 2014 yılına kadar daima en ön safta hareketçilerle birlikte gayret eden Loukanikos 10 yıllık hayatına pek çok aksiyon sığdırmıştı. Bugün İspanya’nın başşehri Madrid’de Loukanikos’a ithafen açılmış bir bar dahi vardır.
Oyunda sokaklarını uğraş ile arşınladığınız kentin mahallelerinden biraz daha kelam etmek gerekirse dekorasyonu konuşmak gerekiyor. Örneğin fabrika mahallesine hayli hoş ve gerçekçi bir halde emekçilerin kullandığı kimi dükkanlarla süslenmiş: Tefeciler, monopol bayiler, küçük bakkallar ve fakir işçi konutları… Buna rağmen üst sınıfların yaşadığı mahalleler bisiklet yolları ile farkını ortaya koyuyor.
İşçilerin hak çabası alevlendikçe vahşileşen Whippleton ise ne yapıp edip kaçmayı başaran biri. Bu sırada yaşanan her hadiseyi bir halde kâra çevirmeyi de es geçmiyor. Mesela şirketine ilişkin tershanede çalışma şartları makûs, liman harabeye mi dönmüş durumda? Çabucak bu ‘rustik’ yerleşim ‘nostaljik’ bir formda pazarlanıyor. Ya da kimyasal sızıntılarından ötürü dev bir yengeç mi mutasyona uğradı? Whippleton derhal bu dev canlının etinden edeceği kârı düşünüp deniz eserleri kesimine giriş yapıyor.
HER ŞEYİ YARATANLARIN DÜNYASI
Whippleton’un kaçışı plazasının terasında işçiler tarafından kıstırılana kadar sürüyor. “Ben bu koskoca imparatorluğu yarattım, kolay bırakır mıyım hiç? Siz ne yaratmışsınız?” sorusuna çalışanlar “Her şeyi!” cevabını veriyor ve Whippleton’un temsil ettiği burjuvazi yatlara atlayıp kaçıyor. Lakin oyun bir açık kapı ile sona eriyor: “Dünyanın geri kalanı buna müsaade verecek mi?” Öyküyü tamamladıktan sonra ‘Sürekli Devrim’ modunda yarattığınız tertibi karşı taarruzlara karşı olabildiğince savunabiliyorsunuz…
Tonight We Riot’u oynayan bazıları bu oyunun ‘vandalizm’den ibaret olduğunu düşünecektir. Evet, kucağınızdaki taşlarla çeşitli sınıf düşmanlarınızla çatışan işçi kitlesinin önderisiniz ve evet, ortada otomobiller da havaya uçuyor. Lakin nitekim olay bu kadar kolay mi? Aslında bu sorunun cevabı oyunun öyküsünde ve işlediği temada gizli. Oyunun sonunda işçiler galip geldikten sonra temel hedefin yıkım değil, imal -ama daima beraberce, adilce bir ‘yapım’ olduğu anlaşılıyor..
Meclisler ile gerçek manada demokratik bir toplum yapısı kuruluyor, kâr hırsına alet olmamış bir üretim idaresi benimseniyor ve böylelikle daha verimli bir süreç işletiliyor, çalışma şartları insanca yine düzenleniyor… Praksis’in ‘Bazen’ müziğinin finalinde geçen “Bu dünya olmamış hiç, yıkıp yapmalı baştan” dizeleri ile özetleyebileceğimiz bir öykü bu. Kim ne derse desin Tonight We Riot’da asıl şiddetin taş sopa değil; kapitalizm, kâr hırsı ve sınıf savaşının ta kendisi olduğu pek hoş açıklanıyor.