Çayan Okuducî
Mîna Acer pirtûka wê ya ewil bi navê ‘Kulilkên Mala Mirîyan’ 1 ji Büyükbakkalköy Escort Bayan xwînerên kurmancî re bi çil şi rê xwe got merhaba Tiştên ku ezê di dawiyê de bêjim dixwazim di serî de binîm ziman Helbest û rêya helbestkarî dûr û dirêj Büyükbakkalköy Escort e Zehmet e sebrê dixwaze evîniyek yek alî dide meşandin kûr û bi kul e Di qada helbestkarî de ewê gellek xwestek û daxwazên wê hêvî û xeyalên wê bên Escort Büyükbakkalköy şikestin Her roj dê êrîş bikin di hiş û lisana wê de her tim dê konut pirs zindî be çima û bo çi Konut pirs bo nû kirinê û bo hêza lisan û hişê wê re jî ewê sebrê bide honandin Acîzbûn hêrsbûn ewê weka kirasek her dem li ser mil be çimkî helbestkarî gellek caran karê lisan û wicdanê ye Ji ber neheqiyan hûnê ji xwe bikevin qêrînên wê dê gellek caran bêdeng bin û di nav sing û lisana wê de dê wêran bike Mecal û sebr ewê têr neke di qonaxek zorê de hûne bibin wek ta û hûnê li pey derziya xwe bikevin Ewê peyvên qedîm ji wê re ronahî hêma bike weka şîrê dayika wê ji wê re bibe hêvî û berxwedan İstikrar kurmancî bo rabûna ser çokan jî wê re bibe yar û dost Wek helbesta wê ya bi navê Kul de risteyên ku me xwendiye ketiye zikê min maye wek noka ji devê patozê reviyayî
‘GELLEK HELBESTKAR XWE HELBESTÊN XWE YÊ EWIL DÛR DIXIN’
Helbestkarê me î gewre û dilzîz Feqiyê Teyran di helbesta xwe ya ay dîlberê de gotiye tu him kederi him dermanî him doktoru him loqmanî Helbest ewê bo helbestkaran bibe derman jî derd jî bive êş jî keyfxweşî jî Rilke tabana her tişt pêşîn hemil tabana û dû re dizê tûrika wê ya jiyanê ewê her tim tije bibe û bo bargiraniya lisana ewê bivê nevê xwe birjîne ser rûpelan Helbestên ewil bêhtir tabanın siya dîmenên ku ji derve êrîş dike di hiş de dide çîk kirin roj bi roj di berheman de bi alîkê ve hest li alî din ve jî bi destê hiş ve aloziyek sistematik ewê bide honandin Mesken kaosa ku di hindir de diqewime piştî bi sekn û sebrekê ve dikeve formek wate ji em dikarin bêjin sanco ne Ka em dîsa dorê bidin Rilke qîymeta salekê tuneye û deh sal tiştek nînin hunermendî tê vê maneyê napîve û najmêre Mesken hevok ji me re tabana sebr û wext Gellek helbestkar ji helbestên xwe yê ewil dûr dixin qebûl nakin serî lê nadin û ez ew nîbûm dibin bandora hestên xav de pirtûkên xwe yî ewil red kirin Xwînerên kurd bi xwendin û analîzên xwe güç in bi nêrina rexne û nirxandinê de jî gellek li pêş in Bi saya vê şiyarbûnê berhemên ku deri weşandin û ewê bên weşandinê di rêya güç û dijwar de derbas tabana û tê destê me Mesken jî ked û sebra wê dide nîşandin
‘HIN KES HENIN BI HÊVIYA ROJEK BÊN FEHMKIRIN DIJÎN’
Çi nivîskar çi helbestkar çi hunermend li paşxaneya berhemên xwe de xurt nîbin teqez di rûpelên dîrokê de zûzûka hinda tabanın secereyên wan jî nayê xwendin Hin kes henin bi hêviya rojek bên femkirin dijîn mesken nêrin nêrinek seqet û ji xwe bawerbûne dûr e Gelo konut mijar tabanın xwe de çi dihewîne Gelo mesken xwîneran biçûk dîtin nîne Konut problem ji xwe û ji xwînerên xwe re bêbaweriya nahewîne Ti car di hiş û ramanên de konut hevoka ez ê rojek bêm femkirin bila ne zindî be mesken dafek meriv xwe bi xwe dike navê konut hevok dijminê hemûyan e çiqas jê dûr ewqas ji xwe bawerbûnê hêma dike Lê helbestkar û nivîskarên kurd karên wan gellek zehmete çimkî xwîner baş zanin çi berheme çi ne berhem e
‘ACER RISTEYÊN XWE GIHÎŞTANDIYE SENTAKSA MODERN’
Di helbestên Mîna Acer de tiştê balkêş bi pirtûka ewil helbesta çağdaş bi çi awayî tê nivîsandin di kîjan qonaxan de derbas tabana Hermetîk û zelalbûnê çawa di helbestan de weşandiye Peyvrêziya helbestan de bi kîjan metafor an jî sifatan di şi ra xwe de deriyê firehiyê û tengasiya vekiriye Acer bi form û uslûba xwe risteyên xwe gîhiştandiye sentaksa çağdaş Şa r di helbestên xwe de teserufek baş hildaye helbesta xwe ji kêvjikan xelas kiriye helbesta xwe ji îmgeyên bêsebeb an jî yên beredayî ve li dûr xistiye Wate eşkere û saf e Geremola peyvan an peyvrêzan gellek kêm in ne bi çav ne bi wate ne jî bi hêmayên tewş xwîner acîs dike Bêguman şa r ewê bi nêrinên xwe xwîneran aciz bike bi wate û peyaman ewê aciz bike ewê bi bîr û bibîraninan aciz bike ewê bi derd û kulê gelê xwe aciz bike ewê qala rewşa me ya îroyîn bike Di helbestan de hûnê keyfxweşiyek an aramiyek çargavî nebînin Aramî û şabûn tabanın xiracira civakê de ewê carcarna serî rake lê her tim birîndar û şikesti be û ewê ji xwe nerazi nebe
Bi van dîmenan û destnişaniyên helbestan çi eşkere û çi hermetîk be pirtûka Kulîlkên Mala Mirîyan civakî ye Tiştê ku hêma dike realîstin û em dikarin xwe bigîhijînin ser hebûna jinê û bi îmgeya jinê jî û werin ser rewşa welat Welat di helbestan de wek banêye an jî weka esmanek gewr emê bihesîbînin Tabanın esman de jin zarok hêvî biranînên ku nehatine jibîr kirin keyfxweşî xwestek hebûna ziman têkoşîn têkoşerî li dijî civakê a xwe şikestî û bi dilnermiya xwe jî dayikan bi bîr dixe Ka em dorê bidin risteyên şa r kirasê reşgirêdanê li bejna me hatibû alandin bila mala dehakan li kelefeyên xwe rast neyê ew rêya ku çend hezar ji xwe re kiribûn rêwîyên welatê wê rojê bablîsokek rabû û celadan zimanê welêt ji kokê rakirin bila nîvçe bimîne kenê te li kûçeyên dilbixwîn tilîyên xwe li dora kulîlkên min ên bûkanîyê negerîne Mesken risteyên ku me xwend ji helbestên cûda cûda bûn Di bingeha van risteyan gelo çi dihewe Bi kîjan zanistiyê hatiye vekirin û nirxandin Îmge ji me re dibên çi yan jî îmgeyên ku hatine afirandin peyamek çawa digîhijîne xwîner
ACER BI PIRTÛKA XWE YA EWIL REALÎST Û CICAKÎ YE
Acer bi disîplîna karûbarên civakî sosyolojiyê ve helbestên xwe nivîsiye jixwe di biyografiya şa r de em hîn tabanın ku beşa ‘Karûbarên Civakî’ xelas kiriye Min du car peyva peyam ê bi kar anî konut ne bêsebeb bû şa r bi karên civakî re li ser disîplîna zanistî hûr bûye û gellek mesaî jî li pişt xwe hiştiye Vêga em dîsa gotina xwe dubare bikin Acer bi pirtûka xwe yê ewil realist û civakî ye Konutun wek merîkor ji konêxo serî derdixe bi lez û bez dîsa dikeve konêxo Helbestên şa r ji lîrîzmê dûr in hema em dikarin bêjin tineye Konut ne kêmasiyek e an binketiyeke hestên ku li şa r vegeriyaye bi hişek analîtîk bi nêrinek sosyolojîk ve hatiye girêdan Di vê de em serî li kahînbûnê xin vêga heweskarên şi r nivîsandinê yek car em tabanının ku di nav hestên xav de noq tabanın Acer lîrîzma xwe bi min bi zaneyî veşartiye Mesken jî bo pêşaroja helbestkarî xwe tûrik tije kirine Helbestên Çavsorî Asîman Kulîlkên Bûka Kefenspî Zemanê Zîz Şeva Sor Gul û Konutun Havîna Mîratê di van helbestan de helbestên ku ewê bên nivîsandin ji me re şopa lîrîzma şa r dide xuya kirin Atmosfera helbestên vebêjî yê em dixweynin Di nav risteyan de vebêjiya epîkê tê xuya kirin konut ne bi epîka kevnar hatiye honandin em dikarin bêjin neoepîk e
Vêga epîka nû neoepîk bi uslûbek û formek çağdaş deri nivîsandin bi alî kî xwe ve jî meriv dikare bêje serdema xwe tomar kirin e Serdema ku şa r hunermend tê de dijî bi her alî ve dikare bike mijara wêjeya xwe çi kêmasî çi serfirazî çi tedayî çi keyfxweşî çi neheqî çi xwarin û vexwarin çi hêvî û şikestiyên ferd civak neteweyî be Epîkên berê ku di nav gel de bi dev hatiye roja me bi her alî ve jiyana wan û rojên wan li ber çavan radixe Mînak di destana Siyabend û Xecê de ger ên Siyabendê Silîvî de xwarina viya di serdema wî de çi bû û bi çi awayî dest dixist em kêm zedê zanin Kincên wî aborî û têkîliyên wî yê bi civakê re xwestek û xiyalên wî mêrxasiyên wî şerên wî yê bi şûr û mertal rêwîtiyên wî yê li pey felekê û meskenine dîsa kêm zedê di destê me de doneyên wî henin Bi saya destana xwezayî em hîn tabanın ku di welatê me de çi qewimiye Konut tomar kirina hunermend e hunermend ne cilde afirîner e bi hunera xwe serdema xwe tomar kirine jî Kulîlkên Mala Mirîyan bi rihê neoepîk serdema xwe tomar kirin nirxandina dema xwe ye Ne bi qaraqarê û ne jî bi gelagalê bilêv dike Balkêşiya wê jî di bingeha jinê û jiyanê ve hatiye girêdan hatiye bilêvkirin Qêrînek çağdaş e qêrînek realista jinên welatê me ye
ACER DEV JI PARASTINÊ BERDAYE ÊRÎŞ DIKE
Vêga emê li ser sê îmgeyên şa r bisekinin şîrove bikin binirxînin Di pirtûkê de sê îmgeyên sereke henin Jin bûk û kulîlk Mesken sê îmge bi metaforan hatiye xurt kirin mal sor û sorxwîn mirî rê û rêwitî kefen ken dayik mifte kilît guldank û hwd Bi van metaforan jî îmgeyên xwe î sereke bilind û xurt kiriye Di helbestan de îmgeya jin bi dengek çağdaş diaxive ne bi parastinê ve ber xwe dide êrîş dike û dide etki kirin li dijî jinan siyaset ku tê meşandin mixabin civakên patrîarqal de jin her tim di parastinêdane Acer dev ji parastinê berdaye bi rihê jinên têkoşerî li ber xwe dide êrîş dike Konut pergala nû ye bo jinên Rojhilata Navîn bêguman bi lisan û destên jinên kurd û rêhevalên wan destpêkir serî sınır bilindkirin Bi can û rihên xwe bi wêrakiyên xwe î bêhempa bi hişên xwe î rexnegirî ve li dû pirsên xwe çûn û hê jî konut meş didome Çend hezar salin di bin zîhniyeta patrîarqal de cilt qitkirin Jinên kurd ne cilde di qada şer de xwe îspat kirin di qad û qonaxên hunerê de jî karên qedirbilind derxistin meydanê Çi helbest çi roman çi ceribandin çi çîrok çi rexne çi wergêr her roj bi kiras û istikrar xwe yên rengo rengo neqş dikin
JI BO LIHEVHATINÊ BÛKAN DIKIN QURBAN
Îmgeya duyem jî ‘bûk’ e Peyva bûkê çi hêma dike Bûk di bingeha xwe de kîjan peyaman dihewîne Bûk bo gelên Rojhilata Navîn re tê çi maneyê Îmgeya bûkê di serî de jiyanek nû hêma dike ji qonaxek derbasbûna qonaxek din e Bi reng sor tê xemilandin bi zêr û hinê tê nîşandin bi reng spî jî safbûne û paqijiyê tê nasandin Hin caran jî ‘bûk’ bo destpêkirina xwînî jî tabana sebeb an bo îktîdariyên xwe î herêmî wek perde hincet bi kar tînin Ji bo lihevhatinê jî bûkan dikin qurban û berdel Acer îmgeya bûkê bûkaniyê bi hiş û dilek rexnegirî bilêv dike orf û edetên ku hezar sal in li ser civakê tê meşandin bi nêrinek zıt û sivik bi alîkariya hêza lisana xwe û bi metaforên xwe jî rexneya kevnşopiyê şermezar dike Helbesta Kulîlkên Bûka Kefenspî Mirêka Bûkê Bûka Salê Gul û Meskenin de bi îmgeyek seknî bûk bûkbûnê ji nû ve pêşberî xwîner dike
HELBEST MÎNÎMALÎSTIN RISTE HATINE ŞIKANDIN
Îmgeya meya sêyem jî ‘kulîlk’e Kulîlk geşbûnê û bûyînê simge dike banga mizgîniya rojên nû dike Daxwaza bêhna şevên şabûnê dike Qirêj û gemarî hildiweşîne xwesteka pak û zelalbûna bi reng û tehma xwe dihewîne Îmgeya kulîlkê ji helbestan re nefesekî yanî risteyan ji pesîmîsîtiyê xelas dike Çiqas kulîlk bi mirinê ve hatibe girêdanê jî hebûnê lidardixe Helbesta herî dirêj Li Der Rêye yê piştra Mala Mirîyanê mesken helbest bi du beşan hatiye nivîsin Helbest û risteyên wê hevûdin temam dikin Helbest mînîmalîstin riste kin û hatine şikandin tewandin Helbesta herî kin du risteyê navê helbestê jî Gazinc e risteyên wî jî mesken in hûn çawa dihêlin guharên jinekê ji guh werin xwarê destên we çima kulîlkan dirêjî wê nakin Konut helbest di nav helbestan de herî sert û bi argüman ye
Şa r wate daye pêş deng û rîtîm pir caran nayê dîtin wek lîrîzmê dûr ketiye Helbesta Kurdî bi fenotîka xwe gellek xurt e bi rîtma xwe gellek herikbare Şa r di vê de neheqî li helbestên xwe kiriye jixwe bi axavtinê diherike zêde bi alî hiş ve şa r bayê xwe weşandiye Ezê nivîsa xwe bi çend risteyên şa r bi dawî bikim Û Kulîlkên Mala Mirîyan bo helbesta me ya kurmancî pîroz be xwînerên wî gellek bin Serkeftin û sebrê ji wê re dixwazim û hêvî dikim
Kitanên Lêç
Ji destên dêya min
her sibe lisana min li bêjingê diket
jê nediweşîya êşa lisan
(…)
Çavkanî
1 Weşenxaneya Lîs çapa yekem 2020
2 Ji Şairekî Ciwan Re Name ji Almanî bo Kurmancî Abdullah İncekan Nûbihar Çapa Yekem 2016