R O Parke Loyd
Proxima Centauri Güneş Sistemi ne en yakın yıldızdır Birkaç yıl evvel Escort Yeşilköy bir araştırma takımı yıldızın yörüngesinde dönen Proxima b isimli bir gezegenin varlığını ortaya çıkardı O Dünya dan biraz daha büyük büyük olasılıkla kayalık ve yaşanabilir bölge ya da Goldilocks bölgesi Yeşilköy escort denen yerde bulunuyor Bu Proxima b nin yıldızdan hakikat uzaklıkta olduğu manasına gelir ve bu sayede yüzeyinde sıvı su bulunabilir
NEDEN PROXIMA CENTAURI YE BAKIYORUZ
Öte yandan bu yıldız sistemi Yeşilköy escort Bayan Güneş ten büyük oranda farklı Proxima Centauri kırmızı cüce ismi verilen küçük bir yıldız Güneş in yarıçapının yaklaşık yüzde 15 i büyüklüğe sahip ve büyük oranda daha soğuk Şu durumda Proxima b nin Goldilocks bölgesinde olması için aslında Proxima Centauri ye Dünya nın Güneş e olduğundan çok daha yakın olması gerek
Daha küçük bir yıldızın daha uslu bir yıldız olacağını düşünebilirsiniz lakin aslında durum hiç de o denli değil kırmızı cüceler Güneş e kıyasla çok daha sık yıldız parlamaları üretir Hâl böyleyken diğer bir yıldız sisteminde hayat ihtimali barındıran en yakın gezegen olan Proxima b Dünya nın Güneş Sistemi nde maruz kaldığı uzay havasından çok daha şiddetli bir uzay havasına maruz kalıyor
NELER BULDUK
2018 yılında meslektaşım Meredith MacGregor Proxima Centauri den Güneş teki patlamalardan çok daha farklı görünen ışık parlamaları yayıldığını keşfetti Proxima Centauri yi gözlemlemek için ışığı milimetre dalga uzunluklarında algılayan bir teleskop kullanıyordu ve bu dalga uzunluğunda büyük bir ışık parlaması gördü Gökbilimciler daha evvel milimetre dalga uzunluğundaki ışıkta gerçekleşen bir yıldız parlamasına şahit olmamışlardı
Meslektaşlarım ve ben yıldızdan yayılan milimetre ışığındaki bu olağandışı parlamalarla ilgili daha fazla şey öğrenmek ve bunların nitekim de parlama mı yoksa öbür bir olgu mu olduğunu anlamak istedik Proxima Centauri nin şu ana dek elde edilmiş en geniş dalga uzunluğu kapsamına sahip yaklaşık iki günlük en uzun müşahede setini elde etmek için Dünya daki dokuz teleskop ve bir uydu müşahede konutunu kullandık
Müşahede başlar başlamaz nitekim de büyük bir parlama fark ettik Yıldızın ultraviyole ışığı saniyenin çok küçük bir kısmında 10 bin kattan fazla bir oranda arttı Şayet beşerler ultraviyole ışığı görebilselerdi bu bir kameranın flaşı yüzünden görme yeteneğini kaybetmek üzere olurdu Proxima Centauri sahiden çok süratli parladı Işıktaki bu artış sırf birkaç saniye sürdü ve ardından kademeli bir azalma yaşandı Bu keşif bu garip milimetrelik salımların sahiden de parlama olduğunu doğruladı
BU DURUM GEZEGENDEKİ MUHTEMEL ÖMÜR İÇİN NE MANAYA GELİYOR
Şu anda gökbilimciler bu soruyu etkin biçimde araştırıyorlar zira her iki tarafa de gidebilir Ultraviyole radyasyonunu duyduğunuzda büyük olasılıkla Dünya da kendimizi ultraviyole radyasyondan müdafaaya çalışmak için güneş kremi kullandığımız gerçeği aklınıza geliyordur Ultraviyole radyasyonu insan hücrelerinde bulunan proteinlere ve DNA ya ziyan verebilir ve bu da güneş yanıklarına ve kansere yol açabilir Bu durum potansiyel olarak farklı bir gezegendeki hayat için de geçerli olacaktır
Öte yandan biyolojik moleküllerin kimyasıyla uğraşmanın bizlere sağladığı kimi avantajlar olabilir ve diğer bir gezegende ömrü harekete geçirmeye yardım edebilir Hayatın varlığını devam ettirmesi için daha güç bir etraf olsa bile başlangıçta hayatın yaratılması için daha uygun bir ortam sunabilir
Bununla birlikte gökbilimcilerin ve astrobiyologların en fazla ilgilendikleri problem bu büyük parlamaların meydana geldiği her seferde temelde bu yıldızın yörüngesinde dönen potansiyel olarak Dünya gibisi gezegenler de dahil olmak üzere rastgele bir gezegenin atmosferini bir ölçü aşındırıyor olması Şayet gezegeninizde bir atmosfer kalmadıysa o durumda kesin olarak yaşama karşı alabildiğine düşman bir ortamdasınız demektir çünkü etrafta çok büyük ölçüde radyasyon büyük ısı dalgalanmaları ve solunacak çok az hava vardır ya da hiç hava yoktur Bu ömrün var olmasının imkânsız olacağı manasına gelmese de bir gezegenin yüzeyinin direkt uzayın tesirlerine maruz kalması temelde Dünya daki her şeyden büsbütün farklı bir ortam yaratacaktır
PROXIMA B NİN BİR ATMOSFERİ VAR MI
Şu anda hiç kimse bunu öngörmüyor Bu parlamaların meydana geldiği gerçeği atmosferin bozulmamış olarak kalması ihtimali açısından hiç de yeterli değil bilhassa de Güneş te yaşananlara misal plazma patlamalarıyla ilişkilendiriliyorlarsa Ama bu yüzden bu işi yapıyoruz Gezegensel atmosfer modelleri oluşturan insanların takımımızın bu parlamalar hakkında öğrendiklerini alıp bu gezegende varlığını koruyan bir atmosferle ilgili olasılıkları tespit etmeye çalışmasını umuyoruz
Yazının yepyenisi The Conversation sitesinden alınmıştır Çeviren Tarkan Tufan