Çağdaş Türkçe şiirde seksenlerin, doksanların kalabalığından çıkıp iki binlerden ve takip eden yıllardan geçerek günümüze ulaşanların sayısı çok değildir.
Şiire başladığı seksenli yıllardan itibaren bugüne kadar yayımlanan kitapları merak uyandıran, okurun ilgisini çekmeye devam eden isimlerden biri de Engin Turgut’tur.
İstanbul’da baharı, hüznü, aşkı, işveyi, neşeyi ve zarafeti simgeleyen erguvana ve gençliğin kışkırtılmışlığına dikkati çeken birinci kitabı ‘Kışkırtıcı Erguvan’ 1987’de yayımlanır. Daha sonra, bugüne kadar ‘Küs’ (1993), ‘Bayan Elma’ (1997), ‘Aşk: Canım Benim’ (1998), ‘Aşkın Kırkbir Hali’ (1999), ‘Mucize Tozları’ (2002), ‘Mahcup’ (2006), ’57 Model Chevrolet ya da Küçük Caz Şarkıları’ (2007), ‘Suyun Rüyası’ (2008), ‘Esrik’ (2009), ‘Mest’ (2011), ‘Rengarengin’ (2016) ve ‘Tayf’ isimli kitaplarıyla şiir rafında kendine kayda paha bir yer edinir. Engin Turgut’un son olarak okurla buluşan kitabı ‘Ardından’ (Ocak 2021) oldu.
Her ne kadar 2016’da yayımlanan ‘Rengarengin’ kitabının tanıtımında “Artık şiir yazmayacağım, şiir bana koyu bir formda koyuyor ve kendimi çoktan eski bir şiirin kuyusuna attım ve şiirlerimin o derin kuyusuna düştüm. Ben ki ruhuna kadar küle batmış bir veda şairiyim” demişse de şair kelamı olarak geçer kayıtlara. Zira şiir yazmayı sürdürür, sürdürüyor Engin Turgut. Bu kelam aslında onun ne kadar kırılgan bir yapıda olduğuna işaret etmektedir.
Turgut’un Edebiyatist Yayınları’ndan çıkan yeni kitabı ‘Ardından’da “Fazla Çiçek”, “Hiçlik Göründü” ve “Hoşça Kal” başlıklı üç kısım yer alıyor.
Akabinde, Engin Turgut, 88 syf., Edebiyatist Yayınları, 2021. Kitabın daha kapağını açar açmaz, nedeni pek anlaşılmayan ancak dikkati de çeken, içindekiler kısmının yer almaması oluyor. Lakin Haydar Ergülen’in sunuş yazısı, bu tuhaflığın şaşkınlığından kolay kolay çıkmanızı sağlıyor. Ergülen’in dikmen escort yazısı aslında bir dostluk manifestosu gibi… İki şair ortasındaki dostluğu, yardımlaşmayı, dayanışmayı örnekleyen bir metot ve üslup bildirisi de denilebilir:
“Arkadaşım diye söylüyorum, arkadaşım diye övünüyorum. Çok arkadaşım var mı, yok. Yakın şair arkadaşlarım var mı, var. Kimileri uçtu gitti. Bir de nerde, ne vakit arkadaş olduk ve o aslında nereden gelmişti, görünüşte birtakım yerler, tarihler, semtler bunun cevabı olsa da… Değil! Niçin değil, zira diyelim ki Engin Turgut, Yeldeğirmeni’nde oturdu uzun vakit, lakin Kadıköylü değil! Şiir yazdı, yazıyor lakin şair değil! Fotoğraf yaptı, yapıyor lakin ressam değil! Rakı içti, içiyor ancak sarhoş değil! Vallahi ister klişe sayın, ister arkadaşını nasıl öveceğini bilemiyor deyin, ikisi de kabulüm, ikincisi daha çok kabulüm natürel, Engin Turgut bu dünyada yaşıyor ancak bu dünyadan değil! Ezcümle Engin Turgut içimizden biri değil, ikimizden biri değil, bu dünyadan hiç değil! (…) İnsan, bu dünyada bu çağda, Engin Turgut’la ‘nefes’ alır. Varlığının nedeni arkadaşlık, fotoğrafının nedeni göz aydınlığı vermek, şiirin nedeni ‘gönülden gönüle giden yol saklı gizli’ye yolcu olmak, yoldaşlık etmek, hepsi ve hiçbiri olarak Engin Turgut’un nedeni ise, nefes olmak, nefes almak, nefes vermektir. Bundan ‘nefes’ ne olabilir ki diğer?”
Engin Turgut şiirlerini daha çok ikilikler halinde yazıyor. O denli yazmadığı vakitlerde da şiire bu tercihi dolaylı olarak biçim veriyor. Aktaracağımız ikilikler Haydar Ergülen’in sunuş yazısıyla açılan kitabın birinci şiiri “Fazla Çiçek”ten:
Naif bir hayattım, çağları aşan münzevi
Yeraltı sularıma kuşlarınızla sokulurdunuz!
(…)
Çarşıdan geçmeyiniz, selam verirler
Hayal aynası kırılır, meşgul kalırsınız.
(…)
Güneş nöbetçisi ay tutulması halindeydik
Kuytularda buluşur, sokaklarda karışırdık.
Engin Turgut’un bir evvelki kitabı ‘Tayf’ın art kapağında da emek escort Hilmi Yavuz’un şu değerlendirmesi yer alıyordu: “Ey okur! Aşkların bile sıradanlaştığı bu günlerde yaşayan okur! Dinle! Sevgilisine, ‘balını saklamayan dudakların, benim anadilim oluyor’ diyen bir şairin şiirleri var bu kitapta: ‘Tayf’! ‘Tayf’, ‘biraz hayat memat defterinden dökülen harfler’dir; bu harfleri ‘beyaz kâğıtlara emziren ince ruhlu kalem’ ise: Engin Turgut! Sevgilisine ‘dudakların anadilim’, ‘gözlerin yurdumdu’ diyen şair, bu kere de kendi kalbini anlatıyor: ‘Bir semâhtır kalbim. Döne döne kuş olur’. Engin Turgut’un ‘Tayf’ı, bademli çikolata seven ,‘babasının hırkası altında daima çocuk kalan’ ve ‘akşamsefası’ sevgilisine ‘beni şiirler misin’? diyen bir şairin kitabı… ‘Tayf’: Son yıllarda okuduğum en hoş aşk şiirleri…”
‘Tayf’ı büyük ihtimal okumuşsunuzdur. Okumadıysanız da okuma listenizde sıradadır… Onun için alıntımızı Turgut’un yeni kitabından yeni şiirlerden örneklerle sunmak için yapacağız. Şairin “Seferis bahçesi”ne kaçmış kedisinin gerisinden gittiği “Çıkmaz Sokak” başlıklı şiirden bir kısım okuyalım:
Kedim karamel kayboldu
Yaşadıklarım çıkmaz sokak
Göğe baktığım bulutlarda
Kimse yok
Kendime çizdiğim kemiklerim
Dünya yapıldığından beri ağrır
Uçtuğumla kalırım gelincik
Renklerimle
(…)
Güz güneşli
Esmer kedim
Gözleri kısık ve kahve bakardı
Ne vakit gözlerine baksam
Yeşil bir fısıltıyla
Gülümserdim.
Dünya çıkmaz sokak
Kedim her seferinde
Seferis bahçesinde
Kaybolurdu…
Engin Turgut güya birtakım temaların, birtakım motiflerin, onlarla birlikte kimi hassaslıkların, kimi hislerin, kimi fikirlerin, birtakım farkındalıkların ömürde, lisanda, münasebetiyle şiirde de eskimemesi, yok olmaması için seferber ediyor sözcükleri ve olağan imgelerini… Arkadaşlık, vefa, unutmamak; Engin Turgut’un sürekliliğine sıkı sıkıya sarıldığı temalardan bazıları… Okuyacağımız betikler “Ses Tamircisi” başlıklı şiirden:
Bir cins daha at
Kalbinin önünde
Kendinlesin
(…)
‘İlk üzere son’ yalnızlığı
Biraz Ziya Osman Saba
Elbette Sabahattin Kudret
Güya hayat terbiyesi
(…)
Dahası ve dehası
Lirik olana aşkla bakar
Hiç kıssa geçmedi
‘Ay için küçük şeyler’
Geçmiş miydi buradan
Turgut’a ait eryaman escort ne düşünüyorsanız, ne söyleyeceksiniz daha evvel onun içine doğmuştur güya ve sizden evvel lisana getirmiştir. Hüzün de, acı da, sevinç de renklidir Engin Turgut’ta ve elbette şiirinde… Bu özelliğini mi söz edeceksiniz. Hiç zahmet etmeyin, zira aradığınız imgeyi o sizden evvel lisana getirmiştir bile: “romantik sözlerin lunaparkıyım”.
Şiir sözlerle yazılır, imgelerle uçar denir. Ancak Engin Turgut’ta renklerle yazılır. Uçmaya gelince; rengi olanın uçması içindedir zati. Onun şiirleri, apansız kesilen sağanaktan sonra çıkan değil, lisanda sürekliliğini yitirmeyen bir gökkuşağı kasırgasıdır adeta. Sırf üstünüze değil, içinize de düşürür ışığını. “Yaprağın Kalbi” şiirinden bir betik paylaşalım:
Kır bahçelerinde yürü
Kelamın gemisini limana bağla
İncitme saflığın kalbini
Kristal ruhun kırılır yoksa
Şiirlerini okuyunca kendinizi bir kitaptan mezun olmuş değil, bir partiden çıkmış üzere hissedersiniz. Bir partiden, örneğin doğum günü partisinden… Lisanının, imgelerinin cıvıl cıvıllığı, curcunası Yeşilçam’ın Adile Naşitli, Münir Özkullu sinemalarını çağrıştırır.
Onun uzun yıllar Kadıköy’de Yeldeğirmeni’nde yaşadığı bilinir. O nedenle bir Yeldeğirmeni sözlüğü yazması hiç de şaşırtan değildir. Kitapta yer alan Yeldeğirmeni başlıklı şiir bir kelamlık olduğu kadar kimliğini yitirmiş semtlere de bir hürmet duruşu gibi…
Donkişot: kıyıya yakın yürüyüş iyiliği,
İncelikler müdafaa altındadır.
Sokaklar: İtina gösterilir yazlık sinemalara,
Sokakta yürüyen börtü böcek bile gülümser.
(…)
İnsan: Umutlarımız, mavi düşlerimiz,
Kedilerimiz, martılarımız, güneşimiz kadardık.
Alkol: Bu mahallede her vakit efendi bir güneşle
Top koşturur, ip atlardı kızlar. Rakıyı öperek içerdik.
Aşk: Aşkı birinci tattığımda hayal yokuşu, fırlamalığın
Ta kendisi her şeye âşıktım.
Sözlerin sesi vardır, lakin Engin Turgut’un şiirinde bir de rengi olur. Daha evvel belirtmiş miydik onun şiirlerinin renklerle olan alakasını? Olsun bir defa daha söyleyelim. Zira, ne kadar söylesek az… Bazen guvaş, pastel, suluboya, karakalem desenlerle, bazen soyut figürlerle lisana gelen rengârenk sözlerle yazılan şiirlerden kelam ediyoruz ne de olsa. Hangi dizenin altını çizsek başkasının boynu bükülen kitaptan bir alıntı daha aktaracağız. Lakin teklifimiz: Alıntıları kitapla buluşmak için vesile sayın, daha fazlasını kitapta arayın.
Bir iki dize daha yazmalıydım, yaşsız yaşımda
Hayat doğum günü şakasıydı, ayna birden kirlendi
Okuyun Engin Turgut’un yeni kitabını. Şayet daha evvel okumadıysanız yeni kitabıyla birlikte, evvelki kitaplarını da okuyun. Okuduysanız, bir sefer daha okuyun, rüyalanırsınız. Renk renk sözlerle yazılan şiirlerin, beton grisi dünyaya bir diğer türlü baş tuttuğuna şahit olacaksınız. Şahit olmakla kalmayacak, şiirin öncülük ettiği “şenliğin” kesimi olacaksınız.
Şiirin sokaklarında şayet karnaval ruhunun temsilcisi aranacaksa onun şiirleri akla gelenler ortasında olur. Zira Engin Turgut’un şiirlerinden dilinize, niyetinize, hislerinize konfetiler, konfetiler yağar. Onun şiirleri sevinçli yasın ya da yaslı sevincin şiirdeki diğer türlü bir karşılığı olarak da okunur. Nasıl bir öteki türlülüktür bu? Bu sorunun karşılığı için de okunur onun şiirleri… Fazla şiir dememiz de bu yüzdendir…
Az şair dememizse şairliğini değil, şiiri parlattığı içindir…
