Basın İlan Kurumu, gazetelere yönelik ilan kesme cezalarının basın ve söz özgürlüğünün ihlali olduğuna hükmedilen Anayasa Mahkemesi kararının akabinde fevkalâde toplandığını duyurdu. Açıklamada, “TBMM tarafından 195 sayılı Kanunun 49. hususunda değişiklik yapılana kadar Basın Ahlak Temelleri kapsamında yapılan müracaatları toplantı gündemine almamaya karar vermiştir” denildi.
Anayasa Mahkemesi (AYM), Cumhuriyet, Kozmik, Sözcü ve Birgün gazetelerine Basın İlan Kurumu’nun (BİK) verdiği ilan kesme cezalarına ait pilot karar vererek, cezaların basın ve tabir özgürlüğünün ihlali olduğuna hükmetti.
Bir örneği TBMM’ye gönderilen AYM kararında, “Kuruma verilen yetkinin basının etik pahalarını düzenleme emelinden öteye giderek artık kimi basın mensupları açısından caydırıcı tesir yaratabilecek bir cezalandırma aracına dönüştüğü ve bu durumun sistematik bir meseleye neden olduğu gözlemlenmiştir” denildi.
‘KANUN HUSUSUNUN İPTALİ KARARI DEĞİLDİR’
Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü, Anayasa Mahkemesi’nin kararının yayınlanmasının akabinde yazılı açıklama yaptı. Açıklama şöyle:
“Kurumumuzca, gerekçesiyle birlikte bugün öğrenilen AYM kararına ait; kamuoyunun bilgilendirilmesi ismine aşağıdaki açıklamanın yapılmasına gerek duyulmuştur.
En başta vurgulamak isteriz ki, 02 Ocak 1961 tarih ve 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanunun ‘Müeyyide’ başlıklı 49. hususu, bugüne kadar hiç değişmemiştir. Genel Heyetimiz, kelam konusu unsura dayanarak 1961, 1964, 1994 ve 2022 yıllarında Basın Ahlak Temellerini belirlemiştir. Bütün bu mevzuat kararları birçok mahkeme kararında türel kaynak olarak kabul edilmiştir. Hatta AYM’nin 2016/5653, 2016/73997 ve 2017/30597 müracaat numaralı kararlarında, anılan kanun kararının yasallık ölçütünü karşıladığı açıkça vurgulanmıştır. Bu tespitin akabinde Anayasa Mahkemesi, basın ahlak temelleri ile ilgili olarak kendisine yapılan müracaatları münferit olarak ele almış ve müeyyide kararının ölçülülük prensibine uygun olup olmadığını temelden incelemiştir.
Ancak bu son kararıyla AYM, 195 sayılı Kanunun 49. unsurunda yapısal bir sorun tespit ederek, evvelki görüşünden ayrılmış ve anılan kanun kararının temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasında yasallık ögesini taşımadığı sonucuna varmıştır. Bugün, AYM’nin görüş değişikliği içeren bu kararı, kanun hususunun iptali kararı değildir. AYM, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) ilgili kanun unsuru kararının; kararda bahsi geçen dengeleme ölçütleri göz önüne alınarak yine düzenlenmesini önermektedir.
Önemle belirtmek isteriz ki, AYM kararında, kişilik haklarına atak mahiyetinde olan ve tenkit hudutlarını aşan ve/veya kanunlarında yaptırıma bağlanan hata kapsamında yer alan haberlerin, yaptırıma tabi tutulmasının hukuk devletinin bir gereği olduğu tabir edilmektedir. Kararda, basının niteliklerini artırma ve basının bilhassa ekonomik özgürlüğünün tesisini sağlama gayesiyle kurulan bir kuruma, müeyyide uygulama yetkisinin verilebileceği karara bağlanmaktadır. Hasebiyle AYM, Basın İlan Kurumu’nun müeyyide uygulama yetkisinin bulunduğunu açıkça söz etmektedir.
Olağanüstü gündemle toplanan ve AYM’nin kararını bu çerçevede kıymetlendiren İdare Şuramız, TBMM tarafından 195 sayılı Kanunun 49. hususunda değişiklik yapılana kadar Basın Ahlak Temelleri kapsamında yapılan müracaatları toplantı gündemine almamaya karar vermiştir.” (HABER MERKEZİ)