Diyarbakır Barosu, 10 Aralık 2021’de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından verilen kararların uygulanmasına yönelik Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’ne (AKBK) niyet, müşahede ve tavsiyeler içeren 5 müracaat yaptı. Lakin, “Düşünce ve Söz Hürriyeti”, “Faili Meçhul ve Zorla Kaybedilmeler”, “OHAL-KHK İhraç İşlemi”, “Barışçıl Şov Hakkı ve Örgütlenme Özgürlüğü” ve “Ağırlaştırılmış Müebbet Mahpus Cezasını Azap, İnsanlık Dışı Berbat Muamele Yasağına” dair yapılan müracaatlara dair kontrol süreci işletilmedi. Rastgele bir süreç yapılmamasına, “Baroların kamu kurumu niteliği taşıması ve sivil toplum örgütü olmaması” münasebet gösterildi.
BAROLAR BİLDİRİMDE BULUNABİLECEK
Komite, 6 Temmuz tarihli toplantısında, mevzuyu gündeme alarak, baro ve hukuk örgütlerinin de kararların infazı ve dostça tahlil şartlarının kontrolüne dair bildirimde bulunabileceklerine karar verdi. Komite, kelam konusu karar için iç tüzüğün 9.2 unsurunda de değişikliğe gitti. Böylelikle üye ülkelerin baroları tarafından Komite’ye müracaatın önü açıldı.
BAŞVURU ‘ÖCALAN-2’Yİ KAPSIYOR
Mezopotamya Haber Ajansı’nda yer alan habere nazaran, baro, Komite’nin kararı sonrası daha evvel yaptığı müracaatları yineledi. Müracaatlar, 15 Şubat 1999 tarihinden bu yana İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi’nde ağır tecrit şartları altında tutulan PKK Önderi Abdullah Öcalan’a verilen ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına dair AİHM’in verdiği ihlal kararını da kapsıyor.
AİHM, Öcalan’ın avukatları tarafından 2003’te yapılan başvuruyu 18 Mart 2014’te karara bağlamış ve Öcalan’ın kurallı salıverilme hakkına sahip olmaksızın ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına mahkum edilmesini Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) ters bulmuştu. “Öcalan 2” olarak çıkarılan karara karşın Türkiye, hala rastgele bir adım atmadı. AK BK, bunun üzerine ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasıyla ilgili “umut hakkını” doğuracak yasal düzenlemeler ve uygulama değişikliklerinin sağlanması için Türkiye’ye dair kontrol süreci başlattı. Süreç bu önümüzdeki Eylül ayında doluyor.
Baronun müracaatları, ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası nedeniyle “umut hakları” ellerinden alınan ve AİHM’in haklarında misal ihlal kararı verdiği tutuklular Hayati Kaytan, Emin Gurban ve Civan Boltan’ı da kapsıyor.
ÖZDEMİR: HAK TEMELLİ YAKLAŞIM ZORUNLU
Diyarbakır Barosu İdare Heyeti üyesi Mehdi Özdemir, Komite’nin aldığı kararı ve yineledikleri müracaatları kıymetlendirdi. Av. Özdemir, müracaatlarının AİHM’in verdiği ihlal kararlarının gereğinin yapılmamasını oluşturduğuna dikkati çekti. Öcalan’ın davasının da müracaatlar ortasında yer aldığını belirten Özdemir, müracaatlarında Türkiye’nin AİHM’in verdiği ihlal kararlarının gereğini yapmadığının vurgulandığını aktardı.
Türkiye’de ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasının “ölünceye kadar” sürdüğünü söyleyen Özdemir, “AİHM’in ihlal kararlarında da belirtildiği üzere ‘umut hakkı’ kapsamında muhakkak bir mühlet sonrasında yargılamanın yenilenmesi için iç hukukta yargısal sistem oluşturulmalıdır. Tek kişilik odada ölünceye dek süren bir infaz sürecinin ‘işkence, insanlık dışı makûs muamele yasağıyla’ ilgili olup, Türkiye’deki Ceza İnfaz rejiminin hak temelli bir yaklaşımla değişimini zarurî kılmaktadır” diye konuştu.
‘MEVZUATTA DEĞİŞİKLİK YAPILMALI’
AİHM’in kararları doğrultusunda yapısal değişiklikler talep ettiklerini vurgulayan Özdemir, “AİHM kararları ferdi ve genel tedbir mahiyetinde olup, mevzuattan ya da uygulamadan kaynaklı ihlalin yine yargılama yahut yapısal tahlil teklifleriyle giderilebilir. Diyarbakır Barosu olarak bu ihlal kararlarını uygulaması için mevzuat değişikliği ve yasal sistemde değişiklik yapılmasını talep ediyoruz. Faili meçhul ve zorla kaybettirme yargılamalarında, insanlığa karşı hata tarifi içerisinde değerlendirilme yapılması ve vakit aşımı tehdidinin ortadan kaldırılması gerekir. KHK’lerle yapılan ihraç süreçlerinin toplumsal vefat mahiyetinde olduğu, tek bir idari süreçle binlerce kişinin özel ve aile hayatına hürmet ve adil yargılanma hakları ihlal edilerek istihbari datalarla ihraç edildiği gözetildiğinde; Hamit Pişkin kararının gereğinin yerine getirilmesi ve ihraç süreçlerinin hukuksal olmadığının tespiti gerekmektedir” biçiminde konuştu.
TÜRKİYE’DEN SAVUNMA İSTENDİ
Talepleriyle ilgili Bakanlar Komitesi’nin kendilerine dönüş yaptığı ve verilen karşılıkta Türkiye’den savunma istendiğinin yer aldığını aktaran Özdemir, “Taleplerimiz ile ilgili Türkiye’den savunma istenmiş. Türkiye savunma verdikten sonra birinci kıymetlendirme yapılacaktır” dedi. (HABER MERKEZİ)