Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’in ABD’de yaptığı konuşma nedeniyle artan Yunanistan-Türkiye tansiyonu sonrası gözler yine bölgedeki çözülemeyen meselelere çevrildi. İki NATO üyesi ülke ortasındaki tansiyon nasıl bu noktaya geldi? Akdeniz’deki görüş ayrılıklarını ve Ege’deki uyuşmazlıklar çözebilecek mi?
Avrupa Parlamentosu Milletvekili Prof. Dr. Niyazi Kızılyürek, Gazete Duvar için yorumladı.
‘ERDOĞAN TANSİYONU YÜKSEK DOZDA TUTMAYA İTİNA GÖSTERECEK’
Türkiye ile Yunanistan ortasındaki Ege Adaları tansiyonu son günlerde tekrar tırmandı. Ankara’dan da peş peşe açıklamalar geliyor. Bu yaz Yunanistan’la ortamın daha da gerginleşmesini bekliyor musunuz? Bağlar ne tarafta evrilecek?
Maalesef Türkiye ve Yunanistan ortasındaki gerginlik giderek artıyor. Bilhassa Yunanistan başbakanı Miçotakis’in Amerika Birleşik Devletleri’ne yaptığı ziyaretten sonra ansızın tansiyonun tırmandığına şahit olduk. Doğrusu bu durum, hem AB’de hem de NATO’da kaygılara yol açıyor. İki NATO üyesi ülke ortasında tansiyonun düşmesi isteniyor.
Öyle anlaşılıyor ki, Türkiye seçim arifesindeyken Cumhurbaşkanı Erdoğan bu tansiyonu yüksek dozda tutmaya kıymet gösterecektir. Bu gerginliğin bir çatışmaya dönüşeceğini düşünmüyorum. Bilhassa bu konjonktürde hiç kimse iki NATO üyesi ülkenin sıcak bir çatışmaya girmesine göz yummayacaktır diye düşünüyorum.
Miçotakis’in ABD’deki alkışlanan ve Türkiye’de yansılara neden olan, Kıbrıs’ta kimse iki devletli bir tahlili asla kabul edemez” konuşması… Kıbrıs halkı bu mevzuda ne düşünüyor? Bu konuşmayı nasıl yorumlamak gerekir?
Kıbrıs’ta iki devletin kabul edilemez olduğunu yalnızca Miçotakis değil, Avrupa Birliği de söylüyor, BM de söylüyor. Daha çok yakın geçmişte onaylanan Türkiye ilerleme raporuna baktığımız vakit, çok net bir biçimde AB’nin Kıbrıs’ta iki devletli bir tahlili asla kabul etmeyeceğini vurguladığını görürüz. Bu mevzuda BM kararları da çok sarihtir. BM kararlarında, Kıbrıs’ta varılacak tahlilin federal bir devlete dayanacağı kayıt altına alınmıştır. Hasebiyle nereden bakarsanız bakınız, iki devletli tahlil siyaseti kabul görmeyecektir.
Sayın Miçotakis, yaptığı konuşmada yalnızca Kıbrıs’ta iki devletli tahlilin kabul edilmeyeceğini söylemekle yetinmedi. Üstü kapalı da olsa Türkiye’yi Yunanistan’a karşı bir tehdit ögesi olarak gösterdi. Sanırım sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da reaksiyonuna yol açan bu nokta oldu.
Kıbrıs Türk toplumunun iki devletlilik formülüne nasıl baktığına gelince, Kıbrıslı Türkler açısından bu siyaset yeni değildir. Rauf Denktaş ve Türkiye’deki destekçileri 2004 yılına kadar iki devlet deyip durdular ve bir arpa uzunluğu yol alamadılar. Kıbrıslı Türkler bunun çıkmaz bir yol olduğunu biliyorlar. Ancak Erdoğan-Bahçeli hükümeti hamisi nutuklar atmayı seviyor.
‘KIBRIS MESELESİNİN TAHLİLSİZ KALMASI, İKİ ÜLKE ORTASINDAKİ UYUŞMAZLIKLARI AĞIRLAŞTIRIYOR’
Ege adalarının silahlandırılması konusunu tekrar gündemde. Ege’deki sıkıntılar Yunanistan tarafından nasıl görünüyor? Adalara yönelik bir tehdit kelam konusu mu?
Türkiye ile Yunanistan ortasında var olan uyuşmazlıklar uzun yıllara dayanıyor. En büyük sorun da, neyin “sorun” olduğu konusunda devam eden görüş ayrılığıdır. Yunanistan açısından bakıldığında, Ege’de halledilmesi gereken yalnızca kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölgedir. Türkiye’den bakıldığında sorun listesi daha kabarıktır. Kara suları, 12 Adaların silahlandırılması, pozisyonu belirli olmayan adacıklar (gri bölgeler), hava alanı vs. Son vakitlerde buna, Ayasofya’nın cami yapılması, Türkiye’nin Libya ile imzaladığı mutabakat ve Doğu Akdeniz’de yaşanan tansiyonlar de eklendi. Bir de Casus Aşikâr (bir ülkenin savaşa girme nedeni) var olağan ki bu Yunan kamuoyunu çok rahatsız ediyor.
İki taraf ortasında devam eden inkişafi görüşmeler 2002’den 2016’ya kadar devam etti fakat kalıcı bir sonuç alınamadı. Son devirde başlayan görüşmeler de yine başlayan gerginlik yüzünden umut verici olmaktan uzak. Şu da bir gerçektir ki, Kıbrıs meselesinin tahlilsiz kalması, iki ülke ortasındaki uyuşmazlıkları ağırlaştırıyor.
‘KIBRISLI TÜRKLERİN İÇ İŞLERİNE PERVASIZCA MÜDAHALE EDİLİYOR’
Kıbrıslı Türkler-Ankara çizgisindeki “enkaz” nasıl kaldırılabilir? Bağlardaki hasarların üzerine nasıl gidilebilir?
Türkiye, bilhassa son yıllarda Kıbrıslı Türklerin iç işlerine açık biçimde ve pervasızca müdahale ediyor. Kimin toplum başkanı olacağını geçtim, kimin bakan ve parti lideri olacağına bile karar veriyor. Kıbrıs’ı, Kıbrıslı Türklerin yurdu olarak değil, Türk ulusuna ilişkin bir toprak modülü olarak görüyor ki bu açıkça Kemalist ulus anlayışının dışına çıkarak yayılmacı milliyetçi bir çizgi izlemek demektir.
Kıbrıslı Türkler açısından bu durum kabul edilebilir değildir. Kıbrıslı Türkler, Kıbrıs’ı kendi yurtları olarak görüyor ve kendi hayat biçimlerine nazaran yaşamak istiyor. Ancak, maalesef Türkiye’ye bütünüyle bağımlı şartlarda yaşıyorlar; memleketler arası topluluktan soyutlanmış, yalnızca Türkiye ile münasebet halindeler. Bu da ister istemez Kıbrıs Türk toplumunu Türkiye karşısında çaresiz kılıyor. Bu durumun değişmesi için Kıbrıslı Türklerin özne olma kapasitesini artırmak gerekiyor ki Kıbrıs sorunu çözülmeden bu sıkıntı görülüyor. Ya da Türkiye’nin demokratik bir ülke olmasını beklemek gerekecek ki bu da yarın olacak bir şey değil.
Yunanistan, Kıbrıs ve Türkiye çizgisinde seçimler sonrası Kıbrıs probleminde bir hareketlenme beklenebilir mi? Örneğin; Ankara’da mümkün bir iktidar değişimi sonrasında müzakerelerde bir hareketlenme olur mu?
Türkiye, Kıbrıs ve Yunanistan. Üçü de önümüzdeki yıl seçimlere gidecekler. Seçimlerden sonra Kıbrıs meselesinde bir gelişme olup olmayacağı konuşuluyor… Seçimlerden sonra ne olacağı elbette seçim sonuçlarına da bağlıdır lakin maalesef sonuçlar gelecek umut vaat etmiyor. Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı olabilecek isimler ortasında Kıbrıslı Türklerle siyasi eşitlik temelinde federal bir devlet kurmaya hakikaten inanan isimlerin seçimi kazanması sıkıntı görünüyor.
Türkiye’de mümkün bir iktidar değişimi tahminen Türkiye’nin demokratikleşmesi açısından ileri adımlar atılmasına yardımcı olabilir ancak Kıbrıs sıkıntısının tahlilini kolaylaştıracağını sanmıyorum. Geçmişten de biliyoruz ki Kıbrıs konusunda Kemalistler maalesef AKP’den önde değiller. Ancak Kıbrıs sorunu, Türk-AB bağlantılarının de bir modülü olduğu için ister istemez gündeme gelecektir. Kapsamlı bir tahlil olmasa da itimat artırıcı tedbirler konusunda ilerleme sağlanabilir.
